varakorn.com

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
3 มิถุนายน 2557

          เหตุการณ์จับเด็กหญิง 276 คน ไปจากโรงเรียนโดยกลุ่มผู้ก่อการร้ายในไนจีเรียเพื่อเอาไปขายเป็นทาสหรือเป็นภรรยาสะเทือนใจคนทั้งโลกโดยเฉพาะอย่างยิ่งหัวหน้ากลุ่มผู้ก่อการร้ายบอกว่าเด็กหญิงเหล่านี้ก็ไม่สมควรจะไปโรงเรียนเรียนหนังสืออยู่แล้ว

          เมื่อคืนวันที่ 14 เมษายน 2014 กลุ่มก่อการร้ายติดอาวุธโจมตีโรงเรียนมัธยมหญิงในหมู่บ้าน Chibok ประเทศไนจีเรีย โดยฆ่าทหารและผู้คุ้มกัน จับตัวเด็กหญิงขนขึ้นรถและหายไป

          ถึงแม้กลุ่ม Boko Haram ซึ่งเป็นกลุ่มติดอาวุธอาละวาดฆ่าฟันผู้คนในบริเวณนั้น จะไม่ออกมารับว่าเป็นผู้ทำแต่ก็รู้กันไปทั่วว่าเป็นผลงานของใครเนื่องจากกลุ่มนี้ใช้โรงเรียนเป็นเป้าหมาย ตั้งแต่ปี 2010 โดยฆ่านักเรียนมาแล้วเป็นร้อย ๆ คน

          สาเหตุที่ Boko Haram กระทำสิ่งชั่วร้ายนี้ก็เพราะ Boko Haram ในภาษา Hausa ของแถบนั้นหมายถึง “การศึกษาแนวตะวันตกเป็นสิ่งต้องห้าม” เหตุที่เชื่อเช่นนี้ก็เพราะสมาชิกเป็นมุสลิมโบราณชนิดหัวรุนแรง กล่าวคือเชื่อว่ากิจกรรมเศรษฐกิจและสังคมที่เกี่ยวพันกับความคิดตะวันตกทั้งหมดเป็นสิ่งต้องห้าม เช่น การลงคะแนนเลือกตั้ง ใส่เสื้อเชิ้ต นุ่งกางเกง รับการศึกษา ฯลฯ

          สังคมไนจีเรียรู้จัก Boko Haram ดี และระอากับกลุ่มนี้มานานพอควร ความคิดต่อต้านการศึกษาตะวันตกในบางกลุ่มของประชาชนที่ปัจจุบันมีจำนวน 175 ล้านคน (ใช่ครับ 175 ล้านคน) มีมานานแล้ว Boko Haram เป็นกลุ่มหนึ่งที่มีแนวคิดเช่นนี้เพียงแต่ว่าเป็นกลุ่มที่ติดอาวุธ มีแนวคิด หัวรุนแรง และมีความเชื่อมโยงกับหลายกลุ่มก่อการร้ายซึ่งอาจรวมไปถึงกลุ่มอัลกออิดะห์ด้วย

          ในปี 2002 ได้เกิดมีผู้นำในแนวคิดนี้ขึ้นชื่อ Mohammed Yusuf ตั้งกลุ่ม Boko Haram ขึ้นที่เมือง Maiduguri โดยมีกลุ่มอาคารเป็นสำนักงานใหญ่อันประกอบด้วยโรงเรียนแนวอิสลาม สุเหร่า ฯลฯ พ่อแม่มุสลิมจากที่ต่าง ๆ ส่งลูกมาเรียนที่โรงเรียนศาสนานี้กันมาก อย่างไรก็ดีจุดประสงค์ใหญ่ของการจัดตั้งไม่ใช่เพื่อการเรียนหากแต่มีเป้าหมายแฝงของการจัดตั้งรัฐมุสลิมอิสระโดยใช้โรงเรียนเป็นเครื่องมือในการหาสมาชิก

          Boko Haram ในปี 2009 โจมตีสถานีตำรวจ อาคารรัฐบาลต่าง ๆ ฆ่าฟันคนตายเป็นจำนวนมาก ในที่สุดรัฐบาลไนจีเรียก็บุกยึดอาคารที่ทำการได้และฆ่านาย Yusuf ตาย ตอนแรกทางการก็เข้าใจว่าปราบ Boko Haram ได้ราบคาบแล้ว แต่ Yusuf มีลูกน้องคนรองชื่อ Abubakar Shekau มารับงานต่อ

          Shekau มีประวัติเป็นมุสลิมหัวรุนแรงมาก เป็นผู้นำเข้าโจมตีโรงเรียน เผาโรงเรียน ฆ่าคริสเตียน ยิว และคนศาสนาอื่น ๆ จนเป็นที่หวาดหวั่น ปัจจุบันเข้าใจว่าอยู่ในวัย 30 ปีกว่า ทางการเคยเชื่อว่าเขาตายไปแล้ว แต่เขายืนยันว่ายังอยู่และมีผลงานดังปรากฏ ประชาชนบางส่วนก็เชื่อว่าเขาเป็นตัวปลอมเพราะ Shekau ตัวจริงตายไปแล้ว

          เหตุการณ์จับเด็กหญิง 276 คนนี้มีชื่อเรียกในสื่อตะวันตกว่า 2014 Chibok Kidnapping เนื่องจากโรงเรียนนี้ตั้งอยู่ที่หมู่บ้าน Chibok ซึ่งเป็นบริเวณที่อยู่อาศัยของคนอาฟริกันที่เป็นคริสเตียนจำนวนหนึ่ง

          สมาชิกของ Boko Haram ส่วนใหญ่มาจากเผ่า Kanuri ซึ่งเป็นเผ่าใหญ่ที่สุดใน 3 รัฐทางตะวันออกเฉียงเหนือของไนจีเรีย คนเผ่านี้จะมีแผลเป็นซึ่งมีลักษณะพิเศษบนใบหน้าจากพิธีกรรมตั้งแต่ยังเด็ก อีกทั้งยังมีสำเนียงของภาษา Hausa แตกต่างจากคนอื่น ดังนั้นจึงสามารถสังเกตสมาชิก Boko Haram ได้ง่าย

          ก่อนหน้าเหตุการณ์ Chibok ความรุนแรงของ Boko Haram ก็เพิ่มมากขึ้นเป็นลำดับในทุกเดือน และครอบคลุมเป้าหมายกว้างขวางขึ้น เช่น ค่ายทหาร วิทยาลัยของรัฐบาล ฯลฯ นอกเหนือจากโรงเรียนซึ่งเป็นเป้าหมายปกติ เฉพาะในปี 2014 เชื่อว่า Boko Haram ฆ่าคนไปไม่ต่ำกว่า 4,000 คน

          เด็กผู้หญิงที่ถูกจับไปในเหตุการณ์ Chibok มีอายุตั้งแต่ 16-18 ปี ส่วนใหญ่อยู่ปีสุดท้ายของชั้นมัธยม ตัวเลขและข่าวที่ออกมาสับสนโดยตลอด บ้างก็ว่า 234 คน บ้างก็ว่า 329 คน อย่างไรก็ดีประมาณการอยู่ที่ 276 คน

          นับตั้งแต่กลางเมษายน 2014 ถึงกลางพฤษภาคม 2014 มีข่าวว่า 53 คนหนีออกมาได้ ส่วนที่เหลือยังถูกจับอยู่ ข่าวที่ออกมาก็คือเด็กจำนวนหนึ่งที่เป็นคริสเตียนจะถูกบังคับให้เป็นมุสลิม อีกส่วนหนึ่งต้องแต่งงานกับสมาชิกของ Boko Haram (ราคาเจ้าสาวอยู่ประมาณ 12.05 เหรียญสหรัฐ หรือ 390 บาท ไม่ทราบว่าใครเป็นคนได้เงิน) บางส่วนจะถูกขายเป็นทาสทางเพศ

          เรื่องนี้เป็นข่าวขึ้นมาจนทราบกันไปทั่วโลกและมีการรณรงค์ช่วยเหลือเด็กก็เพราะสื่อตะวันตกและพ่อแม่ที่ไขว่คว้าหาความช่วยเหลือเมื่อทราบว่าลูก ๆ ถูกขนส่งข้ามไปยังประเทศเพื่อนบ้าน เช่น Chad และ Cameroon

          การจับตัวไปเช่นนี้สะเทือนใจและสร้างความสลดใจให้คนทั้งโลกโดยเฉพาะผู้หญิงเป็นอันมาก ไม่อยากเชื่อว่ายังมีการค้าทาสสมัยใหม่ บังคับให้แต่งงาน ให้เปลี่ยนศาสนา โดยเฉพาะบังคับใจเพื่อผลประโยชน์ทางเพศ

          รัฐบาลไนจีเรียเมื่อตื่นขึ้นเพราะข่าวจากต่างประเทศ ก็ออกปราบปรามเพื่อชิงตัวกลับ แต่ก็ไม่ได้ผล ต้องสู้รบอย่างหนักกับ Boko Haram จนชาวบ้านบริเวณนั้นตายไปอีกไม่ต่ำกว่า 300 คนในวันที่ 12 กรกฎาคม 2014 ผู้นำ Boko Haram ปล่อยคลิบวีดีโอแสดงภาพเด็กที่ถูกจับจำนวน 130 คน โดยเรียกร้องให้แลกกับพรรคพวกที่ถูกจับอยู่ในคุก แต่ถึงปัจจุบันรัฐบาลก็ยังไม่ยอม ปัจจุบัน Shekau เป็นผู้นำ Boko Haram ที่กำลังถูกล่าตัวอย่างหนักโดยรัฐบาลไนจีเรีย และรัฐบาลต่างประเทศที่ทนไม่ได้กับทารุณกรรมเด็กผู้หญิงและความรุนแรงที่เกิดขึ้น

          คนที่ถูกกระหน่ำหนักด้วยในเรื่องนี้คือสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของไนจีเรียคือ นาง Patience Jonathan ที่ระบุว่ากลุ่มต่อต้าน Boko Haram ให้ตัวเลขที่ไม่จริงเกี่ยวกับอาชญากรรมของกลุ่ม คนติดตามเหตุการณ์บอกว่าเธอพูดเช่นนี้ก็เพราะหมั่นไส้หญิงไนจีเรียคนหนึ่งที่ช่วยเหลือหา แนวร่วมจากต่างประเทศในสื่อสมัยใหม่ให้เข้ามาช่วยแก้ไขปัญหา เธอเห็นว่าทำเกินหน้าเธอไป

          ความคิดว่าผู้หญิงควรมีบทบาทเพียงอยู่ในครัวและอุ้มท้องมีลูกยังมีอยู่ในโลกแม้แต่ประเทศไทยอย่างน่าสมเพช คนเหล่านี้คงจะไม่รู้จักคำกล่าวของธนาคารโลกที่ว่า “ให้การศึกษาแก่แม่ คือการให้การศึกษาแก่โลก” กระมัง

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
27 พฤษภาคม 2557

          ตลอดสี่สิบปีที่ผ่านมา เหตุการณ์ขาดแคลนอาหารรุนแรงในเอเชีย (ยกเว้นเกาหลีเหนือ) หายไปโดยสิ้นเชิงทั้งนี้เนื่องมาจากการปฏิวัติเขียว หรือการที่ผลผลิตข้าวและข้าวสาลีเพิ่มขึ้นอย่างมากมายอันเนื่องมาจากการใช้เมล็ดพันธุ์ชนิดใหม่ ปัจจุบันการปฏิวัติเขียวครั้งที่สองกำลังเริ่มขึ้นเพื่อเพิ่มปริมาณข้าวและช่วยเหลือคนยากจนที่หลุดรอดจากการได้รับประโยชน์จากการปฏิวัติครั้งแรก

          องค์การข้าวระหว่างประเทศ (IRRI-International Rice Research Institute) ซึ่งตั้งอยู่ที่ฟิลิปปินส์มีบทบาทอย่างสำคัญยิ่งในการปฏิวัติเขียว (Green Revolution) ครั้งแรก ข้าวพันธุ์ IR8 (ไทยนำมาผสมกับพันธุ์พื้นเมืองและตั้งชื่อว่า กข.1) เป็นหัวใจสำคัญของการปฏิวัติเขียวซึ่งเริ่มขึ้นในปี 1964

          ปฏิวัติเขียวครั้งแรกทำให้ได้ข้าวต่อไร่เพิ่มหนึ่งเท่าตัวโดยเฉลี่ย กล่าวคือจากผลผลิต 1.9 ตันต่อเฮกเตอร์ (1 เฮกเตอร์ เท่ากับ 6 ไร่ 1 งาน) ระหว่าง 1950-1964 เพิ่มเป็น 3.5 ตันต่อเฮกเตอร์ระหว่างปี 1985-1998 (สำหรับพื้นที่ซึ่งมีระบบการปลูกอย่างดี มีปุ๋ย และน้ำสมบูรณ์ ผลผลิตขึ้นไปสูงถึง 10 ตันต่อเฮกเตอร์) แต่ถึงกระนั้นก็ตามในช่วงเวลาเดียวกันประชาชนที่บริโภคข้าวก็เพิ่มหนึ่งเท่าตัวเช่นเดียวกัน

          เมื่อข้าวเป็นอาหารหลักของคนเอเชียซึ่งมีประชากรรวมประมาณครึ่งหนึ่งของประชากร 7,500 ล้านคนของโลก การพัฒนาพันธุ์ข้าวเพื่อให้มีผลิตภาพ (productivity) หรือผลผลิตต่อไร่สูงเท่าที่จะเป็นไปได้จึงเป็นเรื่องคอขาดบาดตาย ตัวอย่างของความสำคัญของข้าวในวัฒนธรรมเอเชียเห็นกันดาษดื่น เช่น ศิลาจารึกที่ว่า ‘ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว’ Toyota หมายความว่า ‘นาที่อุดมไปด้วยข้าว’ Honda หมายถึง ‘แปลงนาข้าว’ ฯลฯ

          เมื่อมองไปข้างหน้าก็จะพบว่าโลกมีภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลง มีทั้งสภาวะ น้ำท่วมและความแห้งแล้งรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งลุ่มน้ำของเอเชียที่เป็นแหล่งผลิตข้าวสำคัญของโลกอันได้แก่ แม่น้ำโขง แม่น้ำพรหมบุตร และแม่น้ำอิรวดี ก็ประสบกับความเค็มของน้ำอันเนื่องมาจากระดับน้ำเค็มสูงขึ้นเรื่อย ๆ กอบกับข้าวเป็นพืชที่ใช้น้ำสิ้นเปลืองกว่าธัญพืชอื่น ๆ ถึง 2-3 เท่า ทั้งหมดนี้ ทำให้เกิดปัญหาหนักอกเพราะในความเป็นจริงนั้นน้ำกำลังขาดแคลนในทุกแห่งหน

          เมื่อหันไปทบทวนผลจากปฏิวัติเขียวครั้งแรกก็พบว่าถึงแม้จะทำให้โลกหลุดพ้นจากการขาดแคลนอาหาร แต่คนยากจนที่ปลูกข้าวก็ไม่ได้รับผลประโยชน์มากนักเนื่องจากการปลูกข้าวพันธุ์มหัศจรรย์ IR8 ต้องการดินที่มีคุณภาพ ปุ๋ย และน้ำประกอบด้วย

          ในปัจจุบันมีคนยากจน (มีรายได้ต่ำกว่า 1.25 เหรียญสหรัฐต่อวัน) ที่อยู่อาศัยในบริเวณที่มีการปลูกข้าวเป็นพืชหลักประมาณ 580 ล้านคน จำนวนนี้ 400 ล้านคนอยู่ในเอเชียใต้ (อินเดีย บังคลาเทศ บางส่วนของพม่า) 100 ล้านคนในเอเชียตะวันออก และ 80 ล้านคนในอเมริกาใต้ และทะเลคาริบเบียน คนเหล่านี้คือผู้ที่ไม่ได้ประโยชน์จากการปฏิวัติเขียวครั้งแรก

          โดยทั่วไปคนยากจนเหล่านี้อยู่ในบริเวณที่ดินมีคุณภาพต่ำ ขาดเงินทุนในการพัฒนาที่ดิน เช่น สูบน้ำเข้านา ใส่ปุ๋ยในนา ฯลฯ บางประเทศอาจเกี่ยวเนื่องกับการอยู่ในวรรณะที่ต่ำ ถูกรังเกียจเดียดฉันจนต้องทำมาหากินในที่ดินเหล่านี้ และไม่สามารถหลุดจากกับดักนี้ได้กล่าวคือความยากจนทำให้มีที่ดินขาดคุณภาพ ที่ดินคุณภาพต่ำทำให้ยากจน และความยากจนทำให้……. ดังนั้นจึงหลุดรอดไปจากการปฏิวัติเขียวครั้งแรก

          กำลังผลิตข้าวซึ่งดูไม่มั่นคง และประชากรในบริเวณเอเชียใต้ที่จะเพิ่มขึ้นอย่างมากในอนาคต ทำให้ต้องหาข้าวพันธุ์ใหม่เพื่อตอบโจทย์ ถ้าพัฒนาพันธุ์ข้าวมหัศจรรย์แบบเดิม คนจนเหล่านี้ก็จะหลุดรอดไปอีกอยู่ดี ดังนั้นแนวคิดใหม่จาก IRRI จึงเกิดขึ้น

          เป็นที่ทราบกันดีว่าประชากรทุก ๆ 1,000 ล้านคนที่เพิ่มขึ้นจะต้องผลิตข้าวเพิ่มขึ้น 100 ล้านตันเพื่อเป็นอาหารต่อปี ในปัจจุบันประชากรทั้งโลกบริโภคข้าวประมาณปีละ 450 ล้านตัน มีการพยากรณ์ว่าจะเพิ่มเป็น 500 ล้านคนต่อปีก่อนถึง ค.ศ. 2020 และจะพุ่งขึ้นไปถึง 555 ล้านตันก่อนปี 2035 หรือเพิ่มขึ้นเฉลี่ยประมาณร้อยละ 1.2-1.5 ต่อปี

          แนวคิดใหม่ก็คือจะต้องเป็นเมล็ดพันธุ์ใหม่ที่มิได้ให้ผลิตภาพสูงในพื้นที่ธรรมดาหากต้องเป็นพันธุ์ที่เติบโตได้ดีในบริเวณน้ำท่วม ฝนแล้งและดินเค็ม เพราะนอกจากจะช่วยเพิ่มผลผลิตข้าวแล้ว ยังจะช่วยคนยากจน 580 ล้านคนดังกล่าวด้วย

          เมื่อ 5 ปีก่อน IRR1 ได้เริ่มโครงการปลูกข้าวในพื้นที่น้ำท่วม เนื่องจากได้พัฒนาเมล็ดพันธุ์ใหม่สำเร็จจากเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ได้มาจากแถบอินเดียตะวันออกที่ทนกับน้ำท่วมได้ดีมาก แต่ทว่าเมล็ดพันธุ์นี้เป็น GMO หรือเป็นพันธุ์ข้าวที่มาจากการตกแต่ง DNA มิได้มาจากการพัฒนาพันธุ์ขึ้นมาตามธรรมชาติ

          GMO (Genetically Manipulated Organism) ของข้าวเกิดขึ้นได้ก็เพราะ IRRI สามารถทำแผนที่ DNA ข้าวได้สำเร็จเมื่อกว่า 10 ปีมาแล้ว DNA ของสิ่งที่มีชีวิตก็เปรียบเสมือนโค๊ดคอมพิวเตอร์ที่สั่งให้ส่วนต่าง ๆ ขององคาพยพทำงาน การทำแผนที่ DNA ก็คือการรู้ว่าโครโมโซม (องค์ประกอบของ DNA) ตัวใดและยีนส์ (องค์ประกอบของโครโมโซม) ตัวใดที่เป็นตัวสั่งให้ส่วนใดขององคาพยพทำงาน เมื่อรู้แล้วก็ตกแต่งตามต้องการ เช่น รู้ตำแหน่งของความคงทนน้ำท่วมของพันธุ์ข้าวที่ว่าก็เอายีนส์ของมันใส่ในข้าวพันธุ์อื่นที่มีเมล็ดดกและมีคุณสมบัติดีอื่น ๆ สุดท้ายก็จะได้หลายลักษณะที่พึงปรารถนาในเมล็ดพันธุ์ใหม่

          ขอย้ำว่ามันเป็นพันธุ์ข้าว GMO ไม่ใช่ธรรมชาติ หลายคนคงรังเกียจ แต่ปัจจุบันก็ยังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ว่าเป็นผลเสียต่อร่างกาย ไม่ว่าจะถกเถียงเรื่อง GMO กันอย่างไร แต่สำหรับคนยากจนไม่มีข้าวกินแล้ว โอหรือไม่โอไม่สำคัญ ดังนั้นเราจะเห็นข้าวลักษณะนี้มากขึ้น

          IRRI กำลังเตรียมการผลิตเมล็ดข้าวพันธุ์ต้านความแล้งและความเค็มออกมาในอนาคตอันใกล้ ซึ่งเมื่อถึงเวลานั้นน่าจะเพิ่มผลผลิตและช่วยคนยากจนได้มาก โดยมีข้าวให้ชาวโลกบริโภคอย่างเพียงพอ

          อย่านอนใจว่าบ้านเราผลิตข้าวมากจนล้นไปหมดจนต้องดิ้นรนหาทางส่งออก ปัจจุบันภูมิอากาศเปลี่ยนไปทุกปีจนอาจทำให้เราผลิตข้าวได้น้อยกว่าอดีตก็เป็นได้ เราไม่ควรประมาทแต่คำถามสำคัญก็คือสังคมไทยเราจะยอมรับการปลูกและบริโภคข้าว GMO กันมากน้อยเพียงใด

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
20 พฤษภาคม 2557

          การปลอมงานศิลปะไม่ว่าภาพเขียนหรือศิลปะวัตถุนั้นฟังดูเผิน ๆ เป็นเรื่องง่าย ๆ ของอาชญากรรมธรรมดา ๆ แต่ถ้าเจาะลึกลงไปแล้วมันสลับซับซ้อนกว่านั้นมาก

          ในสมัยโรมันเมื่อกว่า 2,000 ปีมาแล้ว การปลอมรูปปั้นหรือศิลปะวัตถุไม่มีเพราะคนโรมันไม่เข้าใจว่าการปลอมคืออะไร รูปปั้นเทพเจ้าที่งดงามก็ปั้นกันมาโดยไม่ให้ความสำคัญแก่ผู้ปั้น รูปปั้นใดเห็นสวยก็ลอกเลียนกันเรื่อย ๆ มา ศิลปะวัตถุเช่นถ้วยเหล้า รูปปั้น เชิงเทียน มีด ฯลฯ ใช้ในพิธีทางศาสนา ในชีวิตประจำวัน และเพื่อความสวยงาม

          เมื่อถึงยุค Renaissance ระหว่างศตวรรษที่ 14-17 ความมั่นคั่งร่ำรวยเกิดขึ้นเกือบ ทั่วยุโรป เศรษฐีก็เกิดอารมณ์อยากได้งานศิลปะที่งดงาม จึงเกิดการค้าขายงานศิลปะเหล่านี้ขึ้น ชื่อเสียงของศิลปินที่สร้างผลงานงดงามก็เป็นที่รู้จัก มีผลงานออกมาให้ซื้อขายกัน และนับแต่นั้นมาคำว่า ‘ปลอม’ จึงเกิดขึ้น

          Michelangelo ศิลปินโด่งดังของโลกผู้สร้างรูปปั้นเดวิดเมื่อ 510 ปีก่อนก็มีเรื่องถูกนินทาว่าบ่อยครั้งที่เขาวาดเลียนแบบภาพจริงที่มีชื่อเสียงซึ่งคนให้เขามาซ่อมแซม และเอาภาพปลอมไปใส่ภาพจริง เมื่อซ่อมแซมของจริงเสร็จก็แอบเอาไปขาย (เรื่องนี้ห้ามเอาไปถามไกด์แถวโรมเป็นอันขาดเพราะที่นั่นเขาเป็นเสมือนเทพเจ้า ต่างจาก Da Vinci ที่ดังแถบเมืองฟลอเรนซ์)

          แค่เรื่องนี้ก็ปวดหัวแล้วว่าใครเป็นเจ้าของผลงานชิ้นไหนกันแน่ Michelangelo ไม่เคยลงชื่อของเขาบนผลงานศิลปะ (ยกเว้นครั้งเดียวของประติมากรรมสลักหินอ่อนที่มีชื่อว่า Pietà ซึ่งมีชื่อเขาสลักอยู่บนสายพาดบ่า) แค่งานวาดภาพของ Michelangelo ที่ฝ่ายหนึ่งบอกว่ามีอยู่น้อยชิ้นแต่อีกฝ่ายบอกว่ามีผลงานปลอมภาพคนอื่นอีกจำนวนหนึ่งผู้เชี่ยวชาญก็ปวดหัวแล้ว

          ภาพวาดปลอมนั้นผู้คนก็ทำกันมานับร้อย ๆ ปีแล้ว ปลอมจนบางภาพกลายเป็นของจริงหากแขวนอยู่ในพิพิธภัณฑ์หลาย ๆ ร้อยปีเข้า หรือปลอมได้ดีจนภาพปลอมของเขาดัง ผู้คนแสวงหาด้วยราคาแพงดังเรื่องของ Han Van Meegeren ซึ่งกล่าวกันว่าเป็นนักปลอมรูปภาพที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่งของโลก

          เขาดังในยุคทศวรรษ 1920 เพราะวาดภาพปลอมได้เหมือนของจริงอย่างมาก จนผู้เชี่ยวชาญถูกหลอกมานักต่อนัก และในที่สุดก็หันมาชื่นชมอัจฉริยภาพของเขา เขาใช้ผ้าใบที่ใช้กันในยุคสมัยเดียวกับภาพจริงและวาดทับลงไป เช่น ภาพเขียนหนึ่งของ Vermeers (ประมาณ ค.ศ. 1665) เขาปลอมจนขายได้ราคาถึง 30 ล้านเหรียญสหรัฐ (947 ล้านบาท) เขาหลอกต้มมาหมดตั้งแต่รัฐบาลเนเธอร์แลนด์ Herman GÖring ผู้นำนาซี ฯลฯ

          ภาพที่ผู้คนรู้ว่าปลอมของเขาดังจนมีตลาดซื้อขายกันในราคาสูง จนต่อมามีผู้ปลอมภาพเขียนปลอมของเขาอีกที โดยลูกชายของเขาร่วมหากินด้วยการออกใบยืนยันว่าเป็นผลงานของพ่อเปรอะไปหมด พูดง่าย ๆ ก็คือภาพจริงมีหนึ่งภาพ แต่มีภาพปลอม 2 ภาพขึ้นไป โดยภาพหลัง ๆ สุดเป็นความพยายามปลอมภาพปลอมที่สอง (อ่านแล้วอย่างงนะครับ โลกที่ไม่จริงมันยุ่งเหยิงอย่างนี้แหละ)

          ที่สนุกกว่านี้ก็คือ “การปลอม” โดยไม่ปลอมของจริงหากใช้วิธีผลิตเพิ่ม งานนี้เป็น คำสารภาพของนาย Robert Driessen ปฏิมากรชาวดัชผู้กำลังอาศัยอยู่ที่เกาะสมุย ครั้งหนึ่งเขารวยมากเพราะผลิตงานปั้นสไตล์ของปฏิมากรชาวสวิสที่มีชื่อเสียงมากคือ Alberto Giacometti (ชิ้นที่ดังมากมีชื่อว่า Trois Homes Qui Marchenti ประมูลไปเมื่อเร็ว ๆ นี้ในราคา 13 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือ 410 ล้านบาท เป็นรูปปั้นสูงประมาณ 1.5 ฟุต เป็นรูปโครงร่างคนในอิริยาบถต่าง ๆ)

          Driessen ศึกษาสไตล์ แนวคิด วิธีปั้นของ Giacometti อย่างทะลุปรุโปร่ง และปั้นขึ้นมาจำนวน 1,300 ชิ้น โดยไม่ลอกเลียนรูปปั้นใดเป็นพิเศษ และประทับชื่อตราโรงหล่อที่ Giacometti ใช้ประจำก่อนที่เขาจะตายไปในปี 1966 ผู้คนซื้อขายงานเหล่านี้กันเป็นว่าเล่นผ่านแก๊งอาชญากรข้ามต่างประเทศที่เกี่ยวพันกับงานศิลปะ ได้เงินกันมาเป็นร้อย ๆ ล้านเหรียญ เหตุที่เขาทำได้ก็เพราะศิลปินคนนี้ทำงานไม่เป็นระบบ ไม่เคยจดบันทึกว่าได้ปั้นอะไรไว้บ้าง Driessen จึงเติมผลงานให้อีก 1,300 ชิ้น (อย่างนี้เรียกว่า “ปลอม” อย่างสร้างสรรค์)

          ปัจจุบันตลาดงานศิลปะร้อนแรงมากในระดับโลกเพราะมีเศรษฐีใหม่คือคนจีนเข้ามาร่วมเป็นผู้ซื้อ ราคาภาพเขียนสูงขึ้นอย่างไม่เคยมีมาก่อนในประวัติศาสตร์ รูปภาพชื่อ Femme au Costume Turc Dans un Fanteful ของ Pablo Picasso เขียนในปี 1955 มีผู้ประมูลไปในราคา 28 ล้านเหรียญสหรัฐ (884 ล้านบาท)

          มูลค่าซื้อขายศิลปวัตถุทั้งโลกในแต่ละปีมีทั้งบนดินและใต้ดิน ไม่อาจประเมินได้แม่นยำ แต่ FBI คาดว่าในแต่ละปีโลกมีการต้มตุ๋นผลงานศิลปะมูลค่าไม่ต่ำกว่า 6,000 ล้านเหรียญ ของปลอมระบาดไปทั่วหมดจนเชื่อว่าร้อยละ 40 ของงานศิลปะทั่วโลกเป็นของปลอม โดยเฉพาะในตลาดจีนนั้นเชื่อว่ามีของปลอมอยู่ถึงร้อยละ 70

          เมื่อของปลอมระบาดไปทั่ว ผู้เชี่ยวชาญจึงพยายามหาหนทางพิสูจน์ว่าอะไรเป็นของจริงด้วยสายตาและเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ เป็นเวลานานมาแล้วที่ใช้สายตากล่าวคือ สังเกตแบบแผน สไตล์การสร้าง การใช้อุปกรณ์ ฯลฯ ของเฉพาะตัวศิลปิน ตลอดจนอายุของวัสดุไม่ว่าโลหะ กระเบื้อง กรอบ สี หรือผ้าใบ เมื่อนักปลอมแปลงมีความรู้ทันผู้เชี่ยวชาญ งานจึงยากขึ้นทุกที

          ปัจจุบันใช้เครื่องเอกซเรยภาพเพื่อหาภาพเก่าที่ซ้อนอยู่ ใช้แสงไฟที่เรียกว่า x-ray fluorescence เพื่อพิจารณาผิว เม็ดสี แบบแผนการวาดและการใช้วัสดุ นอกจากนี้ก็ใช้ ultra violet fluorescence และ infrared analysis ตลอดจน carbon dating เพื่อประเมินอายุและค้นหาข้อมูลอื่น ๆ ลึกซึ้งยิ่งขึ้น

          ที่ปวดหัวกว่านี้ก็คือมีจิตกรมีชื่อเสียงหลายคนในอดีตที่ให้คนอื่นเขียนรูปสไตล์ของตนและเซ็นชื่อว่าเป็นงานของตน เมื่อพิสูจน์ก็เห็นว่าลายเซ็นนั้นใช่แน่นอน แต่งานเขียนไม่เหมือนเสียทีเดียว หรือจ้างจิตรกรมีชื่อวาดภาพให้เพื่อเป็นผลงานของคนจ้าง ประเด็นเหล่านี้ผู้เชี่ยวชาญต้องนำมาประเมินประกอบ แต่ก็ผิดพลาดอยู่บ่อย ๆ บ้างก็ตั้งใจประเมินภาพปลอมว่าเป็นภาพจริงเพื่อให้มี ‘ของ’ มาซื้อขายกันในตลาดมาก ๆ จะได้มีผู้ซื้อบริการของตนอยู่ตลอดเวลา

          นักปลอมภาพชาวจีนก็มีอยู่มากที่หมู่บ้าน Dafen ทางเหนือของฮ่องกง ครั้งหนึ่งเคยมีนักปลอมภาพ 5,000-8,000 คน ทำงานกันเต็มมือ จะเอาภาพอะไรของใครไม่ว่าจะเป็น Monet / Picasso / Rembrandts / Warhols ฯลฯ ผลิตได้ทั้งนั้น และเหมือนของจริงมากด้วย ราคาก็แค่ 40 เหรียญแถมกรอบให้ด้วย

          คนจ้างก็คือคนจีน “รวยใหม่” ทั้งหลาย 2-3 ปีที่ผ่านมาธุรกิจไม่เฟื่องฟูเหมือนเก่าเพราะลูกค้าจำนวนหนึ่งกลายเป็นคนรวยจึงหันไปซื้อภาพจริงกัน ซึ่งถ้าจะว่าไปก็คือการหันไปซื้อภาพจริงที่มีโอกาสถูกหลอกสูงจนเสมือนว่าเป็นการซื้อภาพปลอมในราคาที่แพงกว่าเก่ามาก ๆ

          ศิลปะวัตถุชิ้นเลิศของโลกมีจำนวนจำกัด แต่เมื่อมีคนต้องการจำนวนมากขึ้นเพื่อเอาไป “ซุก” และโชว์ความร่ำรวย ฟอกเงิน ติดสินบน เก็งกำไร ฯลฯ ราคาจึงพุ่งทะยาน และการปลอมแปลงจึงเกิดขึ้นมากเป็นเรื่องธรรมดา
 

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
13 พฤษภาคม 2557

          ปูตินผู้นำรัสเซียยึดแหลมไครเมียของยูเครนประเทศเพื่อนบ้านได้เมื่อเร็ว ๆ นี้โดยแทบไม่ต้องออกแรง ถึงจะดูง่าย ๆ แต่ผลกระทบที่เกิดตามมาก็คือ ปูตินกำลังถูกสหรัฐอเมริกาตอบโต้โดยการโพนทะนาให้ชาวโลกรู้ว่าสมบัติลับส่วนตัวที่ว่ากันว่าปูตินสะสมไว้กว่า 40 พันล้านเหรียญสหรัฐ (1.36 ล้าน ๆ บาท) นั้นมีจริง เรื่องนี้สนุกก็เพราะว่า “สมบัติลับ” ที่ผิดกฎหมายนี้กำลังถูกไล่ล่าหนักมือขึ้น ทุกวัน

          “สมบัติลับ” ของปูตินพูดกันมากว่า 15 ปีแล้ว ตัวเลขมีตั้งแต่ 40 พันล้านเหรียญถึง 70 พันล้านเหรียญสหรัฐ ชาวโลกกำลังหูผึ่งอีกครั้งกับคำแถลงของกระทรวงการคลังสหรัฐอเมริกาเมื่อเร็ว ๆ นี้เพื่อตอบโต้การยึดครองแหลมไครเมีย (ไม่ได้คาดว่ายูเครนจะได้คืน แต่ป้องกันไม่ให้ปูตินเกเรคิดทำอีกในบริเวณอื่นในอนาคต) ที่ว่า “ปูติน เป็นเจ้าของร่วมของบริษัท Gunvor และอาจเข้าถึงเงินกองทุน Gunvor (Gunvor Funds)” ซึ่ง Gunvor Funds นี้ก็คือ “สมบัติลับ” นั่นเอง

          สหรัฐอเมริกาแถลงออกมาตรง ๆ อย่างนี้พร้อมกับทยอยประกาศรายชื่อนักธุรกิจรัสเซียและผู้ผูกพันกับธุรกิจรัสเซียที่จะถูกแซงชั่น (sanctions) ต่อไป เพื่อปลุกประเด็น “สมบัติลับ” ของปูติน และเพื่อขู่ปูตินไม่ให้ “ซ่า” กว่านี้ มิฉะนั้นอาจอายัดการเข้าและออกของเงินกองทุนนี้หากรู้ว่าอยู่ที่ไหน

          ขอเล่าก่อนว่าปูตินมีที่มาที่ไปอย่างไรถึงคนเชื่อกันว่ารวยขนาดนั้น ปูตินเกิดมาไม่ได้ร่ำรวย ผู้สืบสาวราวเรื่องประวัติของครอบครัวเขาก็รู้สึกแปลกใจเพราะไล่ไปได้แค่ปู่เท่านั้นเอง และ ไม่มีใครอีกที่มีนามสกุลปูตินนี้เลย ตัวปูตินเองก็ไม่เคยเปิดเผย

          Vladimir Putin เกิดปี 1952 ในเมือง Leningrad (ชื่อเมืองดั้งเดิมและกลับมาใช้อีกครั้ง คือเมือง Saint Petersburg) แม่ทำงานโรงงานอุตสาหกรรมสไตล์คอมมูนิสต์ ส่วนพ่อเป็นทหารในกองทัพเรือโซเวียต เขาเรียนจบกฎหมายระหว่างประเทศจาก Leningrad State University เมื่อเรียนจบก็ทำงานกับ KGB ในปี 1975 เคยอยู่ในเยอรมันตะวันออกระหว่างปี 1985-1990

          ในปี 1991 ทำงานให้ KGB โดยเป็นเจ้าหน้าที่สนับสนุนวิชาการ ทำงานให้ รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยที่เขาเรียนจบมา เขารู้จักอาจารย์หลายคน และคนหนึ่งได้เป็นนายกเทศมนตรีเมือง Leningrad จึงชักชวนให้เขามาทำงานด้วย

          ดวงชะตาของเขาก็รุ่งโรจน์จากนั้นเป็นต้นมา จากรองนายกเทศมนตรี ย้ายมาทำงานที่มอสโกในปี 1996 ทำงานในหลายหน้าที่ให้ผู้ใหญ่ของพรรคและรัฐบาล ในปี 1997 ประธานาธิบดีเยลต์ซินก็แต่งตั้งให้เป็นรองหัวหน้าทีมบริหารของประธานาธิบดี เขาก้าวหน้าในงานตลอดด้วยความสามารถและความไว้วางใจของพรรค ในปี 1998 ก็ได้เป็นหัวหน้าองค์การ FSB (องค์การหนึ่งที่สืบทอดมาจาก KGB)

          ในปี 1999 เขาได้รับแต่งตั้งให้เป็นหนึ่งในสามของรองนายกรัฐมนตรี และในวันเดียวกันก็ได้เป็นรักษาการนายกรัฐมนตรี โดยมีประธานาธิบดีเยลต์ซินเป็นผู้สนับสนุนคนสำคัญ ต่อมา เยลต์ซินประกาศว่าปูตินเป็นทายาทของเขา ในปี 2000 เขาก็ได้รับเลือกเป็นประธานาธิบดี

          เส้นทางการเมืองของเขาสรุปได้ดังนี้ 1999-2000 เป็นรักษาการนายกรัฐมนตรี ปี 2000-2008 เป็นประธานาธิบดี และเมื่อเป็นประธานาธิบดีสมัยที่สามไม่ได้ก็ลงมาเป็นนายกรัฐมนตรีระหว่างปี 2008-2012 พอมาถึงปี 2012 ก็ขึ้นไปเป็นประธานาธิบดีอีกครั้ง คราวนี้เทอมไม่ใช่ 4 ปีแล้ว หากเป็น 6 ปี

          ปูตินเป็นผู้นำเผด็จการ เขาปราบฝ่ายค้านและคนที่ไม่เห็นด้วยกับเขาอย่างจริงจังในหลายรูปแบบ เสรีภาพของสื่อนั้นแทบไม่เหลือ สิ่งที่เขาทำซึ่งทำให้เกิดความเชื่อว่าเขามีเงิน แอบซ่อนอยู่และอาจสูงถึง 70 พันล้านเหรียญสหรัฐก็คือ เขาจับนักธุรกิจรัสเซียรวย ๆ เข้าคุกหลายคน ข้อหาหนีภาษี อาชญากรรมต่าง ๆ จนหลายคนต้องหันมาเป็นพวกเขา สิ่งที่เขียนนี้สื่อตะวันตกกล่าวขวัญกันอย่างกว้างขวางโดยเฉพาะเรื่อง Gunvor Funds

          ปูตินสนิทสนมมากกับนาย Gennady Timchenko เจ้าของบริษัท Gunvor ซึ่งเป็นบริษัทใหญ่ระดับโลก ค้าขายน้ำมันดิบและทรัพยากรธรรมชาติทั่วโลก ในปี 2007 บริษัทนี้มียอดขาย 43 พันล้านเหรียญสหรัฐ ถึงปี 2010 ยอดขายโตเป็น 65 พันล้านเหรียญสหรัฐ บริษัทใหญ่ของโลกนี้สามารถซื้อและขายน้ำมันดิบในรัสเซียและประเทศใกล้เคียงได้สะดวกและมีอิทธิพลต่อการส่งออกไปยุโรปมากเพราะเชื่อกันว่าปูตินมีส่วนช่วยสนับสนุนอย่างสำคัญ

          CIA เชื่อว่าปูตินมีหุ้นใน Gunvor / Gazprom และ Surgutneftegas บริษัทยักษ์ผลิตและค้าขายพลังงานของรัฐและกึ่งรัฐ ตลอดจนมีเงินทุนลับที่ได้ส่วนแบ่งจากกิจการเหล่านี้เก็บสะสมไว้ที่ไหนสักแห่งเป็นยอดเงินมหาศาลซึ่งจะทำให้เขาเป็นผู้นำของโลกที่รวยที่สุดตั้งแต่โลกเคยมีมา

          ฝ่ายตรงข้าม หน่วยราชการลับ สื่อของประเทศพัฒนาแล้วได้พยายามสืบหากองทุนนี้มานาน มั่นใจว่ามีแน่นอนแต่ยังไม่สามารถหาหลักฐานได้ ปูตินก็ปฏิเสธโดยสิ้นเชิงว่าเป็นเรื่อง ไร้สาระ

          ครั้งนี้โอบามาให้ทยอยประกาศรายชื่อเพื่อนนักธุรกิจของปูตินเพื่อแซงชั่นออกมาหลายคนโดยการแซงชั่นกระทำในรูปของการห้ามบริษัทอเมริกันเสวนาหรือร่วมทุนใหม่ด้วย กีดกันการใช้บัตรเดรดิต VISA ห้ามเดินทางเข้าสหรัฐอเมริกา ห้ามบริษัทอเมริกันค้าขายกับบุคคลเหล่านี้ สหรัฐอเมริกาต้องการทำให้เพื่อนปูตินลำบาก ซึ่งจะส่งแรง
          กระทบไปถึงปูตินให้หวาดหวั่น การตกอกตกใจกับวิธีการนี้อาจทำให้มีการโอนเงินก้อนใหญ่ หรือทำธุรกรรมที่ผิดสังเกตเกิดขึ้นได้ ซึ่งจะเป็นจุดนำไปสู่การพบขุมสมบัติและตัดแขนตัดขาปูติน

          คนรัสเซียที่ไม่กลัวปูติน (เพราะอาศัยอยู่ในประเทศอื่น) พยายามเปิดเผยเรื่องของเงินทุนลับนี้แต่ก็เกร็ง ๆ การถูกฟ้องร้อง อย่างไรก็ดีการค้นหาความมั่งคั่งที่แอบซ่อนอยู่ของปูตินไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะน่าจะอยู่ในชื่อคนอื่นหรือบริษัทอื่นโดยถือหุ้นกันสลับซับซ้อนหลายชั้น แต่ผู้ตามหาขุมสมบัติก็ไม่ท้อถอยเพราะเชื่อว่าถ้าค้นพบได้บางส่วนเมื่อใดก็จะนำไปสู่จุดจบของปูตินเมื่อนั้น

          สหรัฐอเมริกาและนักไล่หาขุมสมบัติเห็นว่าปูตินเป็นเผด็จการที่น่ากลัวของโลก และ รู้ดีว่าเรื่องนี้เป็นจุดอ่อนที่จะหยุดอิทธิพลของปูตินลงได้ ถ้าพูดกันแบบไทย ๆ ก็คือการค้นพบเงินทุนจะเป็นเสมือน “พระราชบัญญัตินิรโทษกรรม” ของปูตินก็เป็นได้

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
6 พฤษภาคม 2557

          ไม่มีใครไม่รู้จักหอไอเฟลซึ่งในปลายเดือนมีนาคม 2014 นี้จะมีอายุครบ 125 ปี พอดี ยากนักที่จะมีสิ่งประดิษฐ์โดยมนุษย์ที่อยู่อย่างมั่นคงในรูปแบบเดิม เมี่อมีอายุมากกว่ามนุษย์ที่อายุยืนที่สุดในโลกมันจึงมีเรื่องเล่าน่าสนใจ

          หอไอเฟลมิได้เกิดจากสูญญากาศ หากมีเหตุการณ์แวดล้อมที่ทำให้เกิดโครงสร้างเหล็กหลัก 7,400 ตัน (หากรวมวัสดุอื่นน้ำหนัก 10,000 ตัน) รูปร่างประหลาด ฐานจตุรัสยาว 125 เมตร สูงกว่า 300 เมตร แหวกขึ้นมาในอากาศโดยใช้เวลาก่อสร้าง 2 ปี

          ช่วงเวลาที่หอไอเฟลเกิดขึ้นนี้มีชื่อเรียกว่า Belle Époque ซึ่งอยู่ระหว่าง ค.ศ. 1871 ถึงตอนต้นสงครามโลกครั้งที่หนึ่งคือ ค.ศ. 1914 เป็นที่เข้าใจกันว่าช่วงเวลานี้คนฝรั่งเศสรื่นรมย์กับชีวิต ดื่มแชมเปญ ใส่หมวกท๊อปแฮ๊ต เดินกันอย่างสบายใจตามถนนที่งดงาม อย่างไรก็ดีในความเป็นจริงแล้วเป็นช่วงเวลาที่คนฝรั่งเศสอยู่ในความมืดของความไม่แน่นอน ความหวาดกลัวและหวาดหวั่น

          คนฝรั่งเศสมีความรู้สึกเช่นนี้เพราะแพ้สงคราม Franco-Prussian War ใน ค.ศ. 1870 ซึ่งจบสิ้นลงเพราะพระเจ้านโปเลียนที่ 3 ถูกจับและสูญเสียดินแดนไปมากมาย เกิดความกังวลสงสัยว่าความยิ่งใหญ่ของวัฒนธรรมฝรั่งเศสได้เสื่อมลงแล้ว ท่ามกลางความอับอายจากการแพ้สงคราม การเมืองก็ง่อนแง่น ประธานาธิบดี Sadi Carnot ของ Third Republic ไม่รู้ว่าวันใดจะถูกนายพล George Boulanger ผู้ที่ประชาชนชื่นชอบจะทำการปฏิวัติ

          ทางการฝรั่งเศสพยายามแก้ไขความรู้สึกท้อแท้ กังวลสงสัยของคนฝรั่งเศสและชาวโลกว่าฝรั่งเศสยังคงยิ่งใหญ่อยู่หรือไม่โดยการจัดงาน 1889 Paris Universal Exposition ซึ่งเป็นงานแสดงความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีตลอดจนสินค้าอุตสาหกรรมซึ่งถือว่าเป็นงานใหญ่ที่สุดในโลกนับถึงเวลานั้น

          งานเช่นนี้เป็นต้นกำเนิดของ World Fair ดังที่จัดกันยิ่งใหญ่ที่เซี่ยงไฮ้โดยจีนเมื่อสี่ปีก่อน อังกฤษ และประเทศยุโรปต่าง ๆ ก็แข่งกันจัดงานเช่นนี้ในช่วงเวลานั้นเพื่อแสดงความยิ่งใหญ่หลังปฏิวัติอุตสาหกรรมประมาณ 100 ปี

          อะไรเล่าที่จะทำให้งาน Exposition ของฝรั่งเศสครั้งยิ่งใหญ่นี้เป็นที่กล่าวขานและกอบกู้ชื่อเสียง และความหวาดหวั่น ไอเดียของการสร้างเครื่องหมายสำคัญของงานนี้ที่ตรงกับการครบรอบ 100 ปี ของการปฏิวัติฝรั่งเศสจึงเกิดขึ้น

          หอไอเฟลหรือ La Tour Eiffel ในภาษาฝรั่งเศสเป็นโครงสร้างเหล็กชนิดที่เรียกว่า Wrought Iron (เหล็กเหนียวที่มีคาร์บอนต่ำเหมาะต่อการเชื่อมต่อ) ตั้งอยู่บริเวณที่เรียกว่า Champ de Mars ในกรุงปารีส ชื่อหอนี้ตั้งตามชื่อของวิศวกร Gustave Eiffel ซึ่งบริษัทของเขาออกแบบและก่อสร้าง โดยหอนี้ตั้งอยู่ตรงทางเข้างาน Exposition ครั้งใหญ่ระดับโลกนี้

          หอไอเฟลสูง 324 เมตร ซึ่งเท่ากับตึก 81 ชั้น เป็นเวลา 41 ปี ที่หอไอเฟลครองแชมป์สิ่งก่อสร้างโดยมนุษย์ที่สูงสุดในโลก โดยแซงหน้า Washington Monument ที่กรุงวอชิงตัน

          การก่อสร้างหอเหล็กสูงกว่า 300 เมตร ประกอบด้วยชิ้นส่วน 18,038 ชิ้น และขันติดกันด้วยน็อตรวม 2.5 ล้านตัว ชิ้นส่วนทั้งหมดจัดทำจากที่อื่นและนำมาประกอบ งานพื้นรากเริ่มต้นเมื่อปี 1887 และสร้างเสร็จสมบูรณ์ปลายเดือนมีนาคม 1889

          เมื่อโครงการเริ่มขึ้นหอไอเฟลถูกวิจารณ์อย่างไม่มีชิ้นดีโดยนักศิลปะว่าไม่มีอะไรน่าเกลียดเท่า (คล้าย Opera House ที่ซิดนีย์ ซึ่งปัจจุบันกลายเป็นสิ่งก่อสร้างคลาสสิคไปแล้ว) แต่ก็อดทนกันเพราะเดิมคาดว่าจะรื้อหลังจากครบ 20 ปี

          ถึงจะวิจารณ์อย่างไรแต่สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือผู้คนทึ่งกับการออกแบบ ก่อสร้าง และเทคโนโลยีในการนำเหล็กชิ้นและแท่งตลอดจนวัสดุอื่นมารวมกันเป็นสิ่งประดิษฐ์ยิ่งใหญ่ของโลกโดยวิศวกรฝรั่งเศส มีทั้งลิฟท์ขึ้นไปถึงระดับ 3 ซึ่งภายในมีภัตตาคาร สำนักงานไปรษณีย์ อพาร์เมนท์ส่วนตัวของ Gustave Eiffel ฯลฯ ชั่วระยะเวลาที่มีงาน 6 เดือน มีคนเข้าร่วมงาน 28 ล้านคน และมีขึ้นชมหอไอเฟลรวม 1.9 ล้านคน

          การตอบรับของคนฝรั่งเศสและชาวโลกทำให้หอไอเฟลอยู่ยืนยงเป็นสัญลักษณ์ของปารีสจนถึงทุกวันนี้ นับถึงวันนี้ 125 ปี มีคนเยี่ยมชมตัวหอไม่ต่ำกว่า 250 ล้านคน ไม่นับผู้คนที่ถ่ายรูปกับหอไอเฟลในระยะไกลอีกนับไม่ถ้วน เพื่อเป็นการระลึกถึงการได้มาถึงเมืองปารีส เมืองที่สวยที่สุดแห่งหนึ่งของโลก

          หอไอเฟลประสบหลายอุปสรรคเกี่ยวกับภาพลักษณ์ตลอดเวลา 125 ปี มีนักต้มตุ๋นหลอกขายหอไอเฟล มีคนโดดลงมาฆ่าตัวตาย มีคนพยายามขับเครื่องบินรอดหอจนเสียชีวิต เมื่อปารีสถูกยึดครองโดยนาซีระหว่าง 1940-1944 คนฝรั่งเศสตัดสายลิฟต์ทั้งหมดเพื่อไม่ให้สามารถขึ้นไปแสดงธงนาซีได้สะดวก และตลอดเวลาก็ปิดไม่ให้มีการเยี่ยมชม

          เมื่อฝ่ายพันธมิตรเกือบยึดปารีสคืนได้ในเดือนสิงหาคมปี 1944 ฮิตเลอร์ได้สั่งให้ นายพล Choltitz ซึ่งเป็นผู้บัญชาการทหารปกครองฝรั่งเศสรื้อและทำลายหอไอเฟลควบคู่ไปกับเมืองปารีส แต่นายพลท่านนี้ขัดขืนไม่ทำตามคำสั่ง

          การมีอายุครบ 125 ปี ของสิ่งก่อสร้างโดยมนุษย์ที่ยังคงอยู่อย่างดี ณ ที่ใดก็ตามถือได้ว่าเป็นชัยชนะของมวลมนุษย์ร่วมกันที่สามารถรักษาให้เป็นมรดกของลูกหลาน แต่อย่างไรก็ตามไม่มีอะไรในโลกนี้ที่คงทนไปได้ตลอด สฟิงซ์และปิรามิดเมื่อ 5 พันปีที่แล้วหรือสนามกีฬาโคลอสเซียมในโรมเมื่อ 2 พันปีก่อนก็เคยงดงามสมบูรณ์เช่นหอไอเฟลในปัจจุบันเช่นกัน

          คนจำนวนมากเห็นความอนิจจังของโลกเช่นนี้ ถ้าเป็นคนฝรั่งเศสคงจะบอกว่า C’ est la vie หรือ That’s life หรือชีวิตก็เป็นอย่างนี้แหละ

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
29 เมษายน 2557

          อะไรเอ่ยที่คนอินโดนีเซียบน 17,000 เกาะ ประชากรรวม 240 ล้านคนเบื่อหน่ายที่สุดถัดมาจากจราจรติดขัด คำตอบก็คือผู้มีอิทธิพลจากศูนย์อำนาจเก่าที่วนเวียนอยู่ในการเมืองซึ่งมีอำนาจและเงินเป็นแรงจูงใจ

          อินโดนีเซียประชาธิปไตยใหญ่อันดับ 3 ของโลกเพิ่งมีประชาธิปไตยยุคใหม่เพียง 16 ปี ประชากรเพิ่งได้มีโอกาสเลือกตั้งอย่างมีอิสระจริง ๆ เพียง 2 ครั้ง หลังจากประธานาธิบดี Suharto ตกจากอำนาจที่ครองมา 31 ปี อันมีสาเหตุมาจากวิกฤตเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นพร้อม “วิกฤตการณ์ต้มยำกุ้ง” ของไทยในปี 1998

          หลังจากได้เอกราชจากเนเธอร์แลนด์ในปี 1945 ประธานาธิบดี Sukarno ก็ครองอำนาจแบบเผด็จการ เป็นเวลา 22 ปี จนสูญเสียให้แก่ประธานาธิบดี Suharto ในปี 1967

          หลังจากประธานาธิบดี 2 คนนี้ ก็มีประธานาธิบดีอีก 4 คน คือ Habibie, Wahid, Megawati และ Susilo Bambang Yudhoyono หรือเรียกสั้น ๆ ว่า SBY ปัจจุบันอายุ 64 ปี เขาต้องลงจากบัลลังก์เพราะเป็นประธานาธิบดีมา 2 สมัย รวม 10 ปี และไม่สามารถสมัครได้อีก

          เมื่อ SBY หมดวาระการเป็นประธานาธิบดีก็ต้องมีการเลือกตั้งประธานาธิบดีโดยตรงใหม่ในเดือนกรกฎาคม 2014 ตัวละครจากยุค Sukarno ในปี 1945 ถึง 2014 รวม 69 ปี ล้วนวนเวียนอยู่ในกลุ่มทหารและบุคคลชั้นนำของประเทศ ผลัดกันชิงอำนาจไปมา พร้อมกับอิทธิพลธุรกิจการค้าและคอรัปชั่นที่ขยายตัวอย่างไม่หยุดยั้ง

          Suharto ก็เป็นนายทหารสำคัญของ Sukarno นาง Megawati ก็เป็นลูกสาวของ Sukarno นาย Habibie เป็นนักวิทยาศาสตร์ซึ่งเป็นรองประธานาธิบดีของ Suharto พ่อของ นาย Wahid ก็เคยเป็นรัฐมนตรีกระทรวงศาสนาคนแรก สำหรับ SBY นั้นไม่ต้องพูดถึง เคยเป็นนายทหารคนสำคัญในยุคสมัยของ Suharto มาก่อน

          รัฐมนตรีของทุกรัฐบาลก็ประกอบด้วยอดีตนายทหาร นักวิชาการ นักธุรกิจที่เกี่ยวพันกับทหารและเครือข่าย Sukarno และ Suharto วนเวียนกันไปมาจนถึงปีปัจจุบันที่จะมีเลือกตั้งประธานาธิบดีกันใหม่ก็บังเอิญให้เกิดนักการเมืองหน้าใหม่ที่ไม่มีอะไรเกี่ยวพันกับคนหน้าเก่าเลยแม้แต่น้อย คนนี้ก็คือนาย Joko Widodo ซึ่งมีชื่อเล่นว่า Joko หรือ Jokowi อดีตนายกเทศมนตรีเมือง Surakarta (เมือง Solo ในภาษาอินโดนีเซีย) และผู้ว่าการมหานคร Jakarta ในปัจจุบันซึ่งกำลังได้รับความนิยมจากประชาชนอย่างมาก

          Jokowi ปัจจุบันอายุ 53 ปี มีหน้าตาละม้ายประธานาธิบดี Obama (อาจช่วยทำให้คนชอบเขาขึ้นเพราะ Obama เป็นที่ชื่นชมมากของคนอินโดนีเซีย เพราะเคยเติบโตที่นั่นระหว่างอายุ 6-10 ปี) เขาเป็นวิศวกร และประกอบธุรกิจก่อนที่จะได้รับเลือกเป็นนายกเทศมนตรีเมือง Solo

          ผลงานจาก Solo ทำให้เขาดังเป็นพลุ ในเวลา 7 ปี เขาทำให้ Solo เป็นศูนย์วัฒนธรรมของเกาะชวา เป็นแหล่งท่องเที่ยวและการประชุมนานาชาติ มีระบบขนส่งมวลชน ยกเครื่องสวนสาธารณะใหญ่สองแห่ง ชาวเมือง Solo ทุกคนมีประกันสุขภาพ ปรับปรุงทางเดินคู่ถนนยาว 7 กิโลเมตร ฯลฯ

          ทัศนคติ ‘can do’ พร้อมทั้งความสามารถในการทำงาน บวกความสามารถในการสื่อสารกับประชาชนระดับล่าง ความมือสะอาด ความติดดิน (เข้าถึงสลัม พูดคุยกับคนยากจน) ตลอดจนความเด็ดขาดในการตัดสินใจของเขา ทำให้เป็นที่ชื่นชมของชาว Solo

          ในปี 2012 เขาก็ได้รับเลือกเป็นผู้ว่าการมหานครจาร์กาตา และผู้คนก็ไม่ผิดหวังกับสไตล์การทำงานถึงลูกถึงคนของเขา โครงการรถใต้ดินและขนส่งมวลชนที่คาราคาซังมานานก็ได้รับการแก้ไขทันใจ ดังนั้นเมื่อการเลือกตั้งประธานาธิบดีมาถึงในปี 2014 ผู้คนก็ต้องการให้เขาเป็นประธานาธิบดีอย่างล้นหลาม

          เมื่อหันมาดูคู่แข่งของเขาในการเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีก็ยิ่งทำให้เข้าใจว่าเหตุใดประชาชนซึ่งกำลังตื่นตัวกับสิทธิของตนเองในระบอบประชาธิปไตยและต้องการสิ่งใหม่จึงต้องการเขา คนแรกซึ่งคาดว่าจะเป็นตัวแทนพรรค Hanura คือนายพล Wiranto อายุ 66 ปี อดีตนายทหารเอกของประธานาธิบดี Suharto เคยเป็นรัฐมนตรีว่าการ

          กระทรวงกลาโหมและเกือบได้เป็นทายาท แต่มีชื่อเสียงฮื้อฉาวในการล้ำสิทธิมนุษยชน ถูกกล่าวหาว่าสนับสนุนการใช้ความรุนแรงกับพวกต่อสู้เพื่อเอกราชของอีสต์ติมอร์ในอดีต และเคยเป็นผู้สมัครเลือกตั้งประธานาธิบดีในปี 2004

          คนที่สองคือนายพล Prabowo Subianto อายุ 63 ปี อดีตนายพลและอดีตลูกเขยของประธานาธิบดี Suharto ผู้ร่ำรวยจากการประกอบธุรกิจ และเป็นลูกชายของรัฐมนตรีคนสำคัญของประธานาธิบดี Suharto (บอกแล้วว่ามันวนเวียนกันอยู่ทั้งนั้น) เคยสมัครเป็นรองประธานาธิบดีคู่กับ นาง Megawati ในการเลือกตั้งในปี 2009 ครั้งนี้เขาลงสมัครในนามของพรรค Gerindra

          ถึงแม้ Jokowi เป็นสมาชิกพรรค PDI-P ที่เป็นพรรคฝ่ายค้านซึ่งมีนาง Megawati เป็นหัวหน้า แต่เขาก็รักษาระยะห่างไว้ได้ดีจนมีภาพลักษณ์ของคนหน้าใหม่ และมีความคิดแนวใหม่

          ในการเลือกตั้งทั่วไปครั้งที่สามของยุคประชาธิปไตย 16 ปี ในเดือนเมษายน 2014 มีนักแสดง นักร้อง ผู้ค้าขายรายเล็กรายน้อย ตลอดจนประชาชนทั่วไปลงสมัครรับเลือกตั้งเป็น ส.ส. และผู้แทนท้องถิ่นกันจำนวนมากเนื่องจากความตื่นตัวทางการเมือง มีคนหนุ่มสาวที่มีสิทธิเลือกตั้งเป็นครั้งแรกถึง 50-60 ล้านคน ในจำนวนผู้มีสิทธิทั้งหมด 187 ล้านคน

          จากการสำรวจความเห็นของประชาชน ถ้าหากเลือกตั้งประธานาธิบดีวันนี้ Jokowi จะได้กว่าร้อยละ 30 ในขณะที่ผู้แข่งอีก 2 รายได้กันคนละกว่าร้อยละ 10 เท่านั้น ดังนั้นถ้าหากไม่มีอะไรผิดพลาด สมาชิกอาเซียนที่ใหญ่ที่สุดจะมีประธานาธิบดีคนใหม่ในปีนี้พร้อมกับการเปลี่ยนแปลงของการเมืองใหม่

          ยามเมื่อประเทศต้องการสิ่งใหม่หลังจากเบื่อหน่ายกับรำวงท่าเก่ารอบแล้วรอบเล่า ไม่มีอะไรที่สามารถไปขวางกั้นพลังอันมหาศาลนี้ได้

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
22 เมษายน 2557

          สงสัยว่าสังคมไทยบางส่วนป่วยหนักหรือเปล่าจึงเห็นสองครอบครัวแล้วที่ลูกสังหาร พ่อแม่และพี่ชายหรือน้องชายอย่างเลือดเย็น ลองมาดูกรณีของฝรั่งในประวัติศาสตร์กันบ้างว่ามีกรณีเช่นนี้หรือไม่

          สองกรณีของบ้านเรา ฆาตกรรายแรกเป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยใหญ่ของรัฐ รายที่สองเข้าใจว่าจบชั้นมัธยมและไม่เรียนต่อ ทั้งสองอยู่ในครอบครัวชั้นกลางระดับสูง ครอบครัวมีเงินทองและมีฐานะในสังคม และพูดตรงกันว่าเจ็บใจที่พ่อแม่รักน้องชายหรือพี่ชายมากกว่า อ่านแล้วสยองว่าจะมีการเลียนแบบกันมากกว่านี้หรือไม่ในอนาคต

          พ่อแม่เป็นพระของลูก สังคมไทยถือว่าเป็นสิ่งประเสริฐ แต่ปัจจุบันในบางครอบครัวพ่อแม่กำลังจะถูกลูกฆ่าตายเป็นผักเป็นปลา ฟังแล้วน่าหดหู่และสังเวชใจเป็นอันมาก

          เกิดอะไรขึ้นกับครอบครัวไทยบางส่วน นักวิชาการด้านจิตแพทย์และจิตวิทยาควรศึกษากรณีต่าง ๆ เหล่านี้อย่างลึกซึ้งเพื่อความเข้าใจและการป้องกัน ตลอดจนให้คำแนะนำที่เหมาะสมในการเลี้ยงดูลูกในสิ่งแวดล้อมปัจจุบัน

          ในประวัติศาสตร์ของโลกตะวันตก กรณีฆาตกรรมพ่อแม่ของ Lizzie Borden เป็นคดีดังสะท้านโลก เธอใช้ขวานฟันพ่อและแม่ใน ค.ศ. 1892 ในรัฐแมสซาชูเซตส์ ยุคที่ฆาตกรรมโหดร้ายทารุณยังไม่เกิดขึ้นบ่อยนัก

          Lizzie ดังขนาดมีเพลงร้องเล่นกันในหมู่เด็กวัยรุ่นยุคนั้นว่า “Lizzie took an axe / and gave her mother 40 whacks / and when she saw what she had done / she gave her father 41” (เอาขวานฟันแม่ 40 ครั้ง และเมื่อรู้ว่าได้ทำอะไรลงไปก็หันมาฟันพ่อ 41 ครั้ง)

          บทเพลงน่าสยดสยองนี้ยังเป็นที่เลื่องลือกันถึงปัจจุบัน และที่พูดถึงกันมาตลอดก็เพราะมีข้อสงสัยว่าเธอทำจริงหรือไม่ สำหรับความโหดร้ายขนาดนั้นกับพ่อแม่ ผู้คนบางส่วนไม่อาจเชื่อ ไม่อาจยอมรับและลืมได้ คดีจึงอื้อฉาวจวบจนถึงทุกวันนี้

          เหตุการณ์เกิดขึ้นในเมือง Fall River ในปลายฤดูร้อนของปี 1892 ในเวลาก่อนเที่ยงวัน Andrew ผู้เป็นพ่อซึ่งมีฐานะดีมากโดยเป็นนายธนาคาร และ Abby แม่เลี้ยงถูกฟันด้วยขวานจนจำศพแทบไม่ได้

          Lizzie เป็นผู้ตะโกนบอกให้คนรับใช้และน้องสาวอีกคนที่อยู่บนชั้นสองของบ้านว่าพ่อแม่ตายแล้วมีคนนอกเข้ามาฆ่า พ่อถูกฟันขณะนั่งบนโซฟาและแม่เลี้ยงถูกฟันตายอยู่บนชั้นสอง ทั้งสองถูกขวานฟันที่หัว พ่อโดนไป 11 ครั้ง แม่เลี้ยง 18 ครั้ง

          จากการชันสูตรศพ แม่เลี้ยงถูกฟันก่อนอย่างโหดร้าย ก่อนที่ฆาตกรจะหันมาลงมือฟันพ่อ ในตอนแรกตำรวจเชื่อว่าเป็นกรรมกรที่พ่อปฏิเสธจ่ายเงินค่าจ้างเมื่อเช้าวันนั้น อย่างไรก็ดี Lizzie มีพิรุธจนตำรวจสงสัย และเชื่อว่าเธอเป็นผู้ลงมือ

          คดีนี้ดังไปทั้งสหรัฐอเมริกา ผู้คนสนใจมากเพราะเป็นคดีที่เหลือเชื่อและฆาตกรผู้ต้องสงสัยเป็นลูกสาวคนโตที่หน้าตาดีของครอบครัวเศรษฐีในรัฐที่ถือว่าเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ

          คดีขึ้นศาลในเวลาอีกหนึ่งปีต่อมา หลักฐานที่ตำรวจมีก็คือ Lizzie พยายามซื้อยาพิษก่อนหน้านี้และเธอไม่ถูกกับแม่เลี้ยง เมื่อผู้คนทั้งประเทศบ้าคลั่งคดีนี้ อัยการก็ออกแนวดราม่าเพื่อความดัง เขาเปิดคดีด้วยการโยนกระโหลกของสองสามีภรรยาที่ถูกฟันยับลงบนโต๊ะซึ่งสร้างความ ฮือฮาได้สมใจ

          อย่างไรก็ดี ฝ่ายอัยการก็ไม่สามารถหาหลักฐานปรักปรำ Lizzie ได้แน่นหนา ขวานที่พบในบ้านก็ไม่อาจยืนยันได้แน่ชัดว่าเป็นอาวุธที่ฆ่าเหยื่อทั้งสองราย นอกจากนี้ศาลยังไม่อนุญาตให้ Lizzie ให้การในศาลอีกด้วยเนื่องจากคำให้การจากชั้นสอบสวนดูขัดกันในหลายประเด็นคล้ายกับว่าเธอถูกบังคับให้ตอบ ดังนั้นศาลจึงสั่งปล่อยตัวหลังจากลูกขุนพิจารณานานเพียงหนึ่งชั่วโมงเท่านั้น

          ถึงแม้ศาลจะบอกว่าไม่มีหลักฐานซึ่งทำให้เชื่อได้ว่า Lizzie ทำผิดจริง แต่ประชาชนเกือบทั้งหมดเห็นตรงกันข้าม พากันปักใจเชื่อว่า Lizzie คือฆาตกร

          ไม่ว่าเธอจะเป็นผู้ลงมือใช้ขวานหรือไม่ก็ตาม เธอถูกสังคมลงโทษอย่างแรง ถูกกีดกันจากการคบหาสมาคมกับผู้คนตั้งแต่เธออายุ 32 ปีเมื่อศาลตัดสิน จนกระทั่งถึงวาระสุดท้ายของเธอเมื่อมีอายุ 66 ปี ใน ค.ศ. 1927 รวมเวลา 34 ปี ของการถูกสังคมลงโทษ

          ถึงเธอจะตายไปตั้งแต่ปี 1927 แต่เรื่องราวชีวิตเธอไม่เคยจบ อยู่ในรูปหนังสือ หลายเล่ม ภาพยนตร์ ละครเพลง เพลงหลายประเภท แม้แต่คลาสสิก โอเปร่า รวมทั้งบัลเล่ต์ และเรื่องเล่าน่าสยดสยองรอบกองไฟ

          บ้านเลขที่ 92 Second Street แห่งเมือง Fall River รัฐแมสซาชูเซตส์ ยังคงตั้งอยู่โดยเปลี่ยนเป็นโรงแรมขนาดเล็กให้นักท่องเที่ยวที่อยากรู้อยากเห็นมาเยี่ยมชมและพัก

          ในห้องโถงของที่พักมีรูปภาพของ Lizzie แขวนบนฝาห้อง มองเขม็งต้อนรับแขก บนโต๊ะอาหารก็เป็นภาพพิมพ์ของรูปถ่ายเจ้าของบ้านขณะเสียชีวิต ว่ากันว่าบ้านหลังนี้ผีดุเสียด้วย ถ้าไม่ใช่นักท่องเที่ยวที่ใจกล้าจริงแล้ว ก็อย่าได้แวะเวียนไปเป็นอันขาด

          มนุษย์นั้นมีจุดอ่อนตรงที่มักเชื่อสิ่งที่ตนเองอยากเชื่อ โดยมิพักที่จะฟังเหตุผลเพื่อชั่งน้ำหนักก่อน เมื่อเชื่อไปแล้วก็จะรับแต่หลักฐานสนับสนุนความเชื่อของตนเอง อะไรที่เป็นหลักฐานตรงข้ามกับความเชื่อที่ตนเองมีก็มักโยนทิ้งไม่สนใจพิจารณา

          ไม่ว่า Lizzie จะเป็นฆาตกรจริงหรือไม่ เรื่องที่ตื่นเต้นหวาดเสียวบวกความเชื่อเช่นว่านี้ทำให้ดำรงมาได้ตลอด รวมทั้งแม่นาคพระโขนง (ต้องทำให้เป็นผีคลาสสิกของอาเซียนให้จงได้) ศรีปราชญ์ พระนางสุพรรณกัลยา และไอ้ปื๊ด

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
15 เมษายน  2557

          คงไม่มีสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งคนใดของโลกในปัจจุบันที่อื้อฉาวเท่ากับ Nadine Heredia ภรรยาของประธานาธิบดี Ollanta Humala แห่งเปรู เธอสามารถทำให้รัฐมนตรีต้องลาออกไปหลายคน และความนิยมของสามีเธอตกอย่างน่ากลัว

          ทั้งสามีและภรรยามีเชื้อสายอินเดียนแดงพื้นเมืองเผ่า Quechua ในเปรู ประเทศที่อุดมไปด้วยคนพื้นเมือง ซึ่งต่างจากชิลีซึ่งส่วนใหญ่เป็นลูกหลานของเผ่าพันธุ์คนผิวขาว

          เปรูมีประชากร 30.8 ล้านคน มีพื้นที่มากกว่าไทยกว่าเท่าตัว รายได้ต่อหัวต่อคนต่อปีต่ำกว่าไทยเกือบ 10 เท่าตัว ประเทศนี้มีตัวละครการเมืองที่โลดโผนราวนิยาย

          คนไทยคุ้นกับชื่อของอดีตประธานาธิบดีเปรู Alberto Fujim?ri ซึ่งนายกรัฐมนตรีไทยเคยไปเยือนประเทศนี้ใน ค.ศ. 2000 และหลังจากนั้นไม่กี่วันเขาก็ตกจากอำนาจเพราะรัฐสภาจะเล่นงานจนต้องหนีไปอยู่ญี่ปุ่นด้วยข้อหาคอรัปชั่น ใช้อำนาจเถื่อนปราบปรามคู่แข่ง ผู้ก่อการร้าย สื่อและกลุ่มประชาชนที่ขัดขวางอำนาจซึ่งเขาครองอยู่ระหว่าง ค.ศ. 1990-2000

          ระหว่างหลบหนี เขามาเยี่ยมชิลีในปี 2005 และถูกจับส่งไปขึ้นศาลที่เปรูใน ค.ศ. 2007 ศาลตัดสินจำคุกเขาหลายคดีรวมแล้ว 25 ปี ปัจจุบันก็ยังอยู่ในคุก (ใครว่าผู้นำติดคุกไม่ได้ ปัจจุบันอดีตประธานาธิบดีอิสราเอล อดีตประธานาธิบดีไต้หวันก็อยู่ในคุก อดีตประธานาธิบดีเกาหลีใต้ก็เคยติดคุก)

          ในช่วงที่ Fujimori เป็นประธานาธิบดี เขามีผลงานที่ประชาชนชื่นชอบหลายประการท่ามกลางการใช้อำนาจเด็ดขาดและการคอรัปชั่น ประชาชนจำนวนมากรักชอบเขา แต่บางส่วนก็เกลียดชัง และท่ามกลางกระแสไม่พอใจนี้ ใน ค.ศ. 2000 ก็มีนายทหารระดับกลางใจกล้าคนหนึ่งลุกขึ้นต่อสู้ความไม่ชอบธรรมร่วมกับทหารอีก 40 คน แต่ไม่สามารถสู้รบกับการปราบปรามของรัฐบาลได้จนต้องหนีเข้าป่า เมื่อ Fujimori ตกจากอำนาจแล้วเขาจึงออกมาและได้รับนิรโทษกรรม

          การกระทำของ Ollanta Humala ครั้งนั้นได้รับความเห็นใจและชื่นชอบจากประชาชนเปรูจำนวนมาก จนผลักดันให้เขาโดดลงเล่นการเมือง และได้เป็นสามีของเฟิร์สเลดี้ผู้อื้อฉาวคนนี้ในปัจจุบัน

          ชีวิตของ Humala ก็ไม่ธรรมดา พ่อเขาเป็นทนายความที่กล้าพูดสิ่งที่อื้อฉาวพอ ๆ กับแม่ของเขา เขามีพี่น้องอีก 2 คน ๆ หนึ่งปัจจุบันติดคุก 25 ปีด้วยข้อหาฆ่าตำรวจ 4 คน จากการจับตำรวจ 17 คนไปกักขังหน่วงเหนี่ยว อีกคนหนึ่งเป็นศาสตราจารย์ซึ่งเป็นคู่แข่งคนหนึ่งในการลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีครั้งแรกของเขาในปี 2006 แต่สู้เขาไม่ได้เลย

          Humala แพ้ไปอย่างฉิวเฉียดในปี 2006 หลังจากโดนป้ายสีมากมาย แต่พรรค Peruvian Nationalist Party ของเขาซึ่งมีอุดมการณ์เอียงซ้ายก็ไม่ย่อท้อ ต่อสู้ต่อไปจนชนะการเลือกตั้งได้เป็นประธานาธิบดีในปี 2011 โดยชนะคู่แข่งคือ Fujimori ไปอย่างน่าหวาดเสียว…เปล่าครับ…นาย Fujimori มิได้แหกคุกออกมาแข่งเลือกตั้ง หากเป็น Keiko Fujimori ลูกสาวอดีตประธานาธิบดี

          ประเพณีของการพยายามสืบทอดบัลลังค์ประธานาธิบดีโดยภรรยาในอเมริกาใต้มีมายาวนานตั้งแต่ Eva Peron (เจ้าของตำนาน Don’t Cry for me Argentina) ภรรยาของนายพล Peron หรือ Susama Higuchi Miyagawa ภรรยาอดีตประธานาธิบดี Fujimuri แต่ที่เปรูนั้นไม่สามารถทำได้ในปัจจุบันเนื่องจากมีการออกกฎหมายห้ามภรรยาเป็นประธานาธิบดีต่อเนื่องกับสามี (สู้ไทยไม่ได้ ที่มี ‘หย่าการเมือง’ เพื่อสร้างสภาผัวเมีย)

          ถ้าถามคนเปรูปัจจุบันว่า Nadine Heredia มีเป้าหมายจะเป็นประธานาธิบดีในอนาคตหรือไม่ คนส่วนใหญ่จะตอบว่าใช่เพราะเฟิร์สเลดี้คนนี้เข้าไปจุ้นจ้านกับงานของสามีอย่างไม่เขินอาย เธอกล้าแสดงความคิดเห็นในสื่อในเรื่องที่สวนทางกับนายกรัฐมนตรีอย่างเปิดเผย จนนายกรัฐมนตรีต้องลาออก

          Nadine เรียนจบปริญญาตรีด้านนิเทศาสตร์ และจบปริญญาโทด้านสังคมวิทยาจากมหาวิทยาลัยในเปรู ปัจจุบันมีอายุเพียง 38 ปี (สามีอายุ 52 ปี มีลูกด้วยกัน 3 คน) เธอเป็นผู้หนึ่งที่ร่วมตั้งพรรค Peruvian Nationalist Party กับสามีตั้งแต่ยังมีอายุน้อย ๆ ทั้งสองพูดภาษาท้องถิ่นของชาว Quechua ซึ่งเป็นภาษาแม่ของตน จึงสามารถสื่อสารได้เป็นอย่างดีและได้รับความนิยมมากใน ตอนแรก เชื่อกันว่าเธอได้รับเงินสนับสนุนทางการเมืองจากอดีตประธานาธิบดี Hugo Chavez แห่งเวเนซูเอล่า ผู้มีอุดมการณ์คล้ายคลึงกัน

          จาก ค.ศ. 2011 ถึง 2014 ความนิยมของสามีและตัวเธอเริ่มตกต่ำลงเป็นลำดับ เมื่อคนเปรูเห็นว่าเธอวุ่นวายกับงานของสามีมากเกินไป ประธานาธิบดีมีความนิยมตกจากร้อยละ 50 เหลือเพียงร้อยละ 25 ในเวลาหนึ่งปี ส่วนเธอนั้นลดลงจากร้อยละ 66 เมื่อสองปีก่อน เหลือเพียงร้อยละ 27

          เธอบอกสื่อว่ารัฐบาลจะไม่มีการเพิ่มค่าจ้างขั้นต่ำ ซึ่งสวนทางกับที่นายกรัฐมนตรีคือนาย Cesar Villanueva ประกาศไว้เมื่อตอนเข้าดำรงตำแหน่งเมื่อ 4 เดือนก่อน จนเขาประกาศลาออก (นักการเมืองประเทศนี้ดูจะหน้าบางอย่างมีมารยาท) เช่นเดียวกับอีก 3 นายกรัฐมนตรีก่อนหน้านี้ นับตั้งแต่ Humala เข้ามาเป็นประธานาธิบดี

          twitter ของ Nadine มีผู้ติดตาม 750,000 คน ข้อความของเธอทำให้หลายคนต้องลาออกหรือหมดอำนาจไปไม่นานหลังจากเริ่มงาน รองประธานาธิบดีก็ลาออกไปหลังจากมีข่าวเรื่องทุจริต Nadine เป็นผู้ช่วยเร่งการลาออกด้วยการเขียนใน twitter ว่า ‘กะอีกแค่เดินตรง ๆ ก็ทำไม่ได้หรือ’

          เธออาละวาดหลายครั้งจนปัจจุบันเหลือรัฐมนตรีที่ร่วมงานกันมาแต่แรกเมื่อ 3 ปีก่อนอยู่ไม่กี่คน ตลอดเวลาสามีของเธอปกป้องมาตลอดว่าเธอมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น และเพื่อแก้ปัญหาว่าเธอเป็น ‘ข้าวนอกนา’ จะมายุ่งกับเรื่องการเมืองได้อย่างไร เธอได้รับแต่งตั้งให้เป็นรักษาการหัวหน้าพรรค Peruvian Nationalist Party แต่ถึงอย่างไรคนเปรูก็เห็นว่าเธอข้ามเส้นไกลเกินไปแล้ว

          ชะตากรรมของ Nadine จะเป็นอย่างไรต่อไปนั้นเป็นที่น่าสนใจติดตาม ระหว่างนี้คงจะต้องคอยดูกันว่าประธานาธิบดี Humala จะ พ.พ.ม. ด้วยฟางเส้นสุดท้ายใด

          น่าเสียดายที่มนุษย์จำนวนมากไม่รู้จักใช้คุณสมบัติและโอกาสที่มีให้เป็นประโยชน์ต่อตนเองและสังคมเพราะถูกความทะเยอทะยานครอบงำจนขาดวุฒิภาวะและการรู้จักกาลเทศะ

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
8 เมษายน 2557

          “เป็นคนประหยัดนะ แต่เก็บเงินไม่เคยได้เลย” “วางแผนใช้จ่ายแต่ไม่เคยมีเงินเหลือเก็บ” “ตั้งใจจะออมแต่เงินไม่ถึงปลายเดือนสักที” คำพูดเหล่านี้เราได้ยินกันทุกวัน อะไรเป็นสาเหตุของการออมไม่ได้และจะแก้ไขอย่างไร

          การจับจ่ายใช้เงินเป็นความสุขอย่างหนึ่งของมนุษย์ อย่างไรก็ดีทุกคนมีรายได้เป็นตัวกำกับว่าจะใช้จ่ายได้มากน้อยแค่ไหน ถ้าจ่ายมากกว่าที่หามาได้ก็จะเกิดหนี้ แต่ถ้าจ่ายน้อยกว่าที่หามาได้ก็จะมีเงินเหลือจ่ายหรือมีเงินออม ซึ่งเก็บไว้เผื่อฉุกเฉินหรือเอาไปลงทุนให้เงินมันงอกเงยขึ้น

          ความสมดุลระหว่างรายได้และรายจ่ายเป็นเรื่องสำคัญ ไม่ว่าจะมีรายได้มากเพียงใด ถ้ารายจ่ายแซงหน้าแล้วจะเกิดหนี้ขึ้นเสมอ ดังนั้นจึงมีคำสอนว่า “การหาเงินนั้นสำคัญ แต่การรู้จักใช้เงินนั้นสำคัญกว่า”

          บางคนอาจมีเงินไม่มากนัก แต่ก็สามารถมีเงินออมได้เพราะสามารถควบคุมการใช้จ่ายให้น้อยกว่ารายได้ บางคนมีรายได้มากในแต่ละเดือน และรู้จักใช้จ่ายก็ยิ่งสามารถเก็บเงินออมได้มากยิ่งขึ้น

          การจะมีเงินออมได้นั้นต้องมาจากการมีเงินเหลือจ่ายในแต่ละเดือน และมันจะเกิดขึ้นได้ก็เพราะมีศิลปะในการออม อะไรคือความลับของการสามารถมีเงินออมได้?

          ลองสังเกตดูไหมว่าเมื่อเราตั้งใจจะออมเงินโดยใช้วิธีประหยัดรายจ่ายเพื่อให้เหลือเงิน ตอนปลายเดือนนั้นไม่ค่อยเกิดขึ้นจริง งานวิจัยด้านการเงินส่วนบุคคลหลายชิ้นพบว่าวิธีการออมแบบนี้ไม่ได้ผลเนื่องจากผู้คนมักเพลิดเพลินกับการจ่ายเงินเล็ก ๆ น้อย ๆ ระหว่างทาง จะระมัดระวังมากก็เฉพาะยอดเงินสูง อย่างไรก็ดีส่วนใหญ่ในชีวิตประจำ

          วันนั้น มนุษย์จ่ายเงินยอดเล็กยอดน้อยกันมากกว่าเงินก้อนใหญ่มาก โดยมักไม่ค่อยคิดว่าเมื่อรวมเงินยอดเล็กเข้ากันทั้งหมดแล้วจะเป็นยอดเงินที่ไม่น้อย ด้วยเหตุนี้เมื่อถึงปลายเดือนจึงไม่มีเงินเหลือให้ออม และก็มักเป็นเช่นนี้เดือนแล้วเดือนเล่า คนแล้วคนเล่า

          ถ้าจะออมให้ได้ผลนั้นต้องเป็นการ ‘ออมก่อนใช้’ กล่าวคือทันทีที่ได้รับเงินมาให้จัดแบ่งส่วนหนึ่งที่ต้องการออมไว้ต่างหากทันทีแล้วจึงใช้จ่ายเงินที่เหลือ การออกแบบบังคับเช่นนี้แหละคือวิธีที่ได้ผล

          ในทางปฏิบัติ “ออมก่อนใช้” หมายความถึงการสั่งธนาคารไว้เลยให้หักเงินรายได้ ส่วนหนึ่งเข้าบัญชี 1 และ 2 และ 3 (เพื่อการศึกษาลูก เพื่อท่องเที่ยวต่างประเทศ หรือเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะอื่น ๆ) วิธีนี้พิสูจน์โดยงานวิจัยแล้วว่าได้ผลกว่าการออมแบบปกติ

          ‘ออมก่อนใช้’ ในอีกทางปฏิบัติก็คือการผ่อนซื้อที่ดิน บ้าน รถยนต์ หรือสิ่งมีค่าอื่น ๆ เงินที่ถูกบังคับให้ผ่อนชำระเช่นนี้โดยแท้จริงแล้วก็คือ “เงินออมก่อนใช้” ของเรานั่นเอง

          ในกรณีนี้สิ่งพึงระวังก็คือควรผ่อนซื้อสิ่งที่มีค่าเสื่อมน้อย หรือถ้าจะให้ดีมีมูลค่าเพิ่มขึ้นในอนาคต รถยนต์ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับคนบางกลุ่มนั้นมีค่าเสื่อมสูง การผ่อนซื้อรถมูลค่าสูงนั้นต้องคำนึงถึงค่าเสื่อมให้มากเพราะเจ้าของมักไม่ตระหนักถึงการสูญเสียมูลค่ารถยนต์ที่เกิดขึ้นทุกนาที จะรู้ว่ามูลค่ารถยนต์ลดไปมากก็ต่อเมื่อถึงเวลาขาย รถราคาสูงจะต้องจ่ายดอกเบี้ยสูงและค่าเสื่อมสูงเสมอ ดังนั้นผู้ซื้อจึงจำต้องคำนึงถึงฐานะทางเศรษฐกิจของตนเองให้ดี

          การผ่อนซื้อที่ดินหรือทรัพย์สินเพื่อเก็งกำไรก็ต้องระวังเช่นเดียวกัน เพราะต้องแบก ค่าดอกเบี้ยและความไม่แน่นอนของมูลค่าในอนาคต คนที่ได้รับประโยชน์ในขั้นสุดท้ายนั้นมักเป็นคนอื่น

          ‘ออมก่อนใช้’ ที่ดีก็คือการซื้อที่อยู่อาศัย เพราะทุกเดือนของการผ่อนชำระคือการขยับเข้าไปใกล้การเป็นเจ้าของอีกหนึ่งก้าว (ค่าเช่าที่อยู่อาศัยเป็นการจ่ายค่าบริการ ไม่ว่าจะจ่ายนานเท่าใดก็ไม่มีโอกาสได้เป็นเจ้าของ) ณ ปลายทางของการผ่อนคือการได้บ้านเป็นของเราเอง เราไม่ต้องจ่าย ค่าเช่าบ้านตลอดเวลาการผ่อน และหลังจากผ่อนครบเป็นเจ้าของบ้านแล้ว นอกจากนี้ยังมีโอกาสสูงที่มูลค่าบ้านจะเพิ่มในอนาคต ถ้าเราไม่อยู่อาศัยเองก็เอาไปให้คนอื่นเช่า เราก็ได้ค่าเช่าเป็นรายได้โดยไม่ต้องออกแรงทำงาน

          ‘ออมก่อนใช้’ เป็นคาถาที่ขลังถ้าต้องการมีเงินเหลือจากการใช้จ่ายเพื่อนำเงินไปลงทุนสร้างรายได้เพิ่มขึ้นอีก คาถานี้จะช่วยให้มีกินมีใช้ไปตลอดชีวิตและอยู่อย่างมีศักดิ์ศรีโดยไม่ต้องอาศัยจมูกคนอื่นหายใจ

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
25 มีนาคม 2557

          ทุกครั้งที่เกิดเหตุการณ์ไม่ปกติขึ้นในการเดินทางด้วยเครื่องบิน ผู้คนก็จะหวาดผวา การบินกันไปพักหนึ่ง ในช่วงเวลานี้ก็หาความสบายใจไม่ค่อยได้เพราะไม่รู้ว่ามันปลอดภัยจริงหรือไม่ วันนี้ลองมาดูกันว่าการเดินทางด้วยเครื่องบินนั้นปลอดภัยหรือไม่เพียงใด

          เหตุการณ์ผิดปกติของสายการบินมาเลเซียเที่ยวบินที่ MH370 เมื่อไม่นานมานี้ถือได้ว่าติดอันดับ แต่เที่ยวบิน AF447 ของ Air France เมื่อปี 2009 ก็ไม่ยิ่งหย่อนเพราะใช้เวลาเกือบ 2 ปี จึงจะพบสถานที่ตกและพบกล่องดำของเครื่องบิน และสามารถเอาศพของผู้โดยสารบางส่วนขึ้นมาได้อีกจากความลึกประมาณ 4 กิโลเมตรในมหาสมุทรแอตแลนติค

          AF447 บินระหว่างเดอไจนาโรของบราซิลกับปารีส เที่ยวนั้นนอกจากกัปตันแล้วยังมีนักบินผู้ช่วยอีกถึง 2 คน (ปกติเครื่องบิน Airbus A330 ใช้นักบินเพียง 2 คนเท่านั้น) จากกล่องดำซึ่งบันทึกเสียงที่พูดกันในห้องนักบินและการทำงานของเครื่องบินทั้งหมด และหลักฐานประกอบต่าง ๆ อย่างกว้างขวางก็สรุปได้ว่าเครื่องบินสูญเสียการควบคุมเนื่องจากน้ำแข็งไปอุดช่องส่งสัญญาณวัดความเร็วจนนักบินไม่ทราบตัวเลขที่แท้จริง นอกจากนี้ความผิดพลาดของนักบินจากความไม่สันทัดการควบคุมเครื่องบินด้วยมือหลังจากหลุดมาจากโหมดการบินด้วยเครื่องบังคับอัตโนมัตก็มีส่วนช่วยทำให้เกิดโศกนาฏกรรมขึ้น

          ทุกครั้งของอุบัติเหตุการบินที่เกิดขึ้น โดยแท้จริงแล้วมิได้เกิดจากสาเหตุภายนอกอย่างเดียว หากมีปัจจัยอื่นประกอบด้วยจนช่วยทำให้เหตุการณ์เลวร้ายยิ่งขึ้น บ่อยครั้งมาจากการที่นักบินมิได้แก้ไขปัญหาจากภายนอกที่เกิดขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ ปัจจัยความผิดพลาดของมนุษย์จึงมักมีบทบาทร่วมอยู่ด้วยเสมอ

          เมื่อเกิดอุบัติเหตุขึ้นบริษัทเครื่องบินก็ชอบที่จะโทษนักบิน สายการบินก็พยายามโทษความผิดพลาดของกลไกเครื่องบิน ผู้ควบคุมการบินเพื่อนำร่องเครื่องบินและขึ้นลงก็พยายามคุ้มครองตัวเอง ดังนั้นการสอบสวนทุกอุบัติเหตุจึงกินเวลานาน ผ่านการต่อสู้เชิงความคิดและการถกเถียง ทั้งในแง่วิทยาศาสตร์ วิศวกรรม และการเมืองกว่าจะหาข้อสรุปได้ บางครั้งก็มีหลายรายงานกว่าจะลงตัวกันในที่สุด

          AF447 ทำให้ผู้โดยสาร 216 คนกับเจ้าหน้าที่เครื่องบิน 12 คน เสียชีวิตหมด ผ่านไป 5 วันก็เก็บศพได้จำนวนหนึ่งแต่ใช้เวลาอีกเกือบ 2 ปีกว่าจะหาเครื่องบินพบและสามารถนำศพขึ้นมาได้อีกจำนวนหนึ่ง ส่วนที่เหลือ 74 รายไม่สามารถหาพบ ความสยองขวัญครั้งนั้นถือได้ว่าเป็นอุบัติเหตุครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งของโลกการบินสมัยใหม่เนื่องจากในปัจจุบันการเดินทางด้วยเครื่องบินปลอดภัยกว่าสมัยก่อนอย่างเทียบกันไม่ได้

          เครื่องบินปัจจุบันมีความก้าวหน้าเป็นอันมากทางด้านเทคโนโลยี ชิ้นส่วนหลายล้านชิ้นประกอบกันขึ้นเป็นเครื่องจักรหนักกว่า 150 ตันที่ช่วยให้มนุษย์สมัยใหม่เดินทางได้อย่างรวดเร็ว และปลอดภัยในระดับที่สูงมาก

          ข้อมูลที่ยอมรับในเชิงสถิติก็คือถ้าท่านขึ้นเครื่องบินโดยสารพาณิชย์สายใดโดยไม่เฉพาะเจาะจงทุกวัน ท่านจะต้องใช้เวลา 26,000 ปี จึงจะมีโอกาสประสบอุบัติเหตุ

          ถ้าเป็นสหรัฐอเมริกาซึ่งมีมาตรฐานความปลอดภัยสูง ความเสี่ยงที่จะประสบอุบัติเหตุถึงแก่ชีวิตในเที่ยวบินพาณิชย์หนึ่ง คือ 1 ใน 23 ล้าน ซึ่งพอ ๆ กับความเป็นไปได้ที่เด็กคนหนึ่งในประเทศนั้นจะเติบโตและได้รับเลือกเป็นประธานาธิบดี

          ในปี 2000 มีผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุเครื่องบินพาณิชย์ในสหรัฐอเมริกาตก 92 คน แต่มีคนตายด้วยรถยนต์ 41,800 คน ถ้าจะหลีกหนีข้อถกเถียงว่าคนเดินทางด้วยรถยนต์มากกว่าก็ต้องมีจำนวนผู้ตายมากกว่าเป็นธรรมดาออกไป ก็ต้องใช้จำนวนการตายต่อกิโลเมตรแทน

          เมื่อคำนึงถึงจำนวนการตายต่อระยะทางแล้ว โดยทั่วไปสำหรับเครื่องบินมีจำนวน การตาย 0.01 ต่อ 100 ล้านไมล์ของการเดินทางของผู้โดยสาร 0.05 จำนวนการตายต่อ 100 ล้านไมล์ของผู้โดยสารด้วยรถโดยสารและรถไฟ และจำนวนการตาย 0.72 ต่อ 100 ล้านไมล์ของการเดินทางของรถยนต์ สำหรับประเทศที่มีความเสี่ยงเป็นพิเศษในการเดินทางทางบก ตัวเลขการตายอาจสูงกว่าสถิตินี้

          ถ้าคำนึงถึงความเป็นไปได้โดยทั่วไปแล้ว ผู้เดินทางคนหนึ่งในเที่ยวหนึ่งมีความเป็นไปได้ในการตายจากเครื่องบินตก 1 ใน 11 ล้าน ในขณะที่มีความเสี่ยงในการถูกฉลามกัดตาย 1 ใน 3.7 ล้าน

          ในระดับโลกระหว่างปี 2009 ถึง 2011 โดยเฉลี่ยมีผู้เสียชีวิตจากเครื่องบินโดยสารพาณิชย์ตกปีละ 800 คน ในขณะที่บ้านเราทุกชั่วโมงมีผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุรถยนต์เกือบ 2 คน (ปีละ 17,520 คน) ดังนั้นเพียงหนึ่งปีแค่ประเทศไทยก็มีผู้เสียชีวิตจากรถยนต์มากกว่าเครื่องบินตกทั่วโลกแล้ว

          สำหรับคนที่กลัวการบินเพราะได้ฟังข่าวอุบัติเหตุของเครื่องบินอยู่เนือง ๆ สิ่งที่ทำให้ น่ากลัวก็คือลักษณะการตายของผู้โดยสาร มักเห็นกันว่ารถยนต์นั้นเดินทางทางบก จะชั่วจะดีก็จอดได้ และหลบหลีกได้โดยรถยนต์ซึ่งอยู่ในการควบคุมของเรา ถึงเกิดอุบัติเหตุก็อาจไม่ร้ายแรงนัก มีโอกาสเพียงบาดเจ็บ แต่กรณีเครื่องบินนั้นเหมือนซื้อหวย บังคับอะไรไม่ได้เลย (ยกเว้นคนที่เลขหวยล๊อก) เวลาเกิดเหตุก็ตายหมู่กันนับร้อย ๆ คนทันที การคิดเช่นนี้เป็นความสับสนระหว่างความเป็นไปได้ของการเกิดอุบัติเหตุเสียชีวิตกับลักษณะของการเสียชีวิต ถ้าตายมันก็ตายทั้งนั้นแหละไม่ว่าวิธีใด

          โดยเหตุและผลแล้ว การเดินทางด้วยเครื่องบินปลอดภัยกว่าทุกวิธีของการเดินทางถึงแม้จะมีโอกาสตายอย่างน่ากลัวด้วยเครื่องบิน แต่โอกาสของความเป็นไปได้ก็น้อยมากจนน่าจะสบายใจได้

          เพื่อไม่ให้สบายใจเกินไป ก็ขอให้สถิติว่าสำหรับเครื่องบินที่ประสบอุบัติเหตุนั้น ร้อยละ 80 เกิดขึ้นในช่วง 3 นาทีแรกของการบิน (ช่วง take-off) และ 8 นาทีหลังของการบิน (ช่วง landing)