วรากรณ์ สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
17 กุมภาพันธ์ 2558
การฆาตกรรมอัยการผู้กำลังจะสร้างปัญหาให้รัฐบาลถือว่าเป็นคอรัปชั่นลักษณะหนึ่ง เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในดินแดนที่ผู้คนรู้จักกันดีเพราะเพลงรำพันของนักการเมืองหญิง “ประชานิยม” ของอเมริกาใต้ การใช้อำนาจผิด ๆ แบบนี้มีมานานและถึงจะไม่มีเงินเข้ามาเกี่ยวพันมันก็เป็นคอรัปชั่น วันยังค่ำ
อาร์เจนตินาดินแดนแห่งการเต้นรำจังหวะแทงโก้และการหวลอาลัยถึง Eva ภรรยาของ นายพลเผด็จการ Peron (คนยากจนถูกหลอกให้รักเพราะ “แจกสุดขั้ว” พร้อมกับเอาเข้ากระเป๋าตัวเองในทศวรรษ 1950) กำลังอื้อฉาวด้วยคดีฆ่าตัวตายของ Alberto Nisman อัยการสอบสวนคดีผู้ได้เปิดเผยว่าเขากำลังจะให้การปรักปรำอาชญากรรมอันเลวร้ายของประธานาธิบดีต่อรัฐสภา
ไม่มีใครเชื่อว่า Nisman ฆ่าตัวตาย ไม่เชื่อกันทั้งประเทศจนถูกประชดโดยเปลี่ยนคำว่า suicide ซึ่งเป็นการกระทำโดยบุคคล กลายเป็น was sucided ซึ่งหมายถึง “ถูกฆ่าตัวตาย”
กรณีของ Nisman ไม่ใช่กรณีแรกของการ ‘ถูกฆ่าตัวตาย’ หากมีนมนานจนเหมือนกับเป็นแบบแผนปกติ ในปี 1953 หลังจาก Eva ตายเพียง 9 เดือน พี่ชายของเธอ Juan Duarte ก็ตายตามไป โดยทางการบอกว่าเป็นการฆ่าตัวตายแต่คนส่วนใหญ่เชื่อว่าเป็นการ ‘ถูกฆ่าตัวตาย’ สาเหตุที่ตายก็เนื่องมาจากเขาเกี่ยวพันกับการลักลอบนำเงินของพวกนาซีสมัยสงครามโลกครั้งที่สองเข้าอาร์เจนตินา
ในปี 2007 Hector Febres เจ้าหน้าที่ผู้ดูแลห้องคลอดของโรงพยาบาลทหารเรือซึ่งเป็น สถานที่กักกันนักการเมืองนับพันคนในช่วงเผด็จการทหารระหว่างปี 1976-1983 โดยนักโทษเหล่านี้ ‘ถูกฆ่าตัวตาย’ โดยไซยาไนด์ เชื่อกันว่า Febres ถูกฆ่าปิดปากเพราะเกรงว่าเขาจะเปิดเผยอาชญากรรมอันร้ายแรงละเมิดสิทธิมนุษยชนครั้งใหญ่นี้
ในปี 1995 มีระเบิดครั้งใหญ่ในเมือง Rio Tercero ของอาร์เจนตินา คนตายไป 7 คน บาดเจ็บอีกนับร้อยคน คราวนี้เล่นกันตรง ๆ เลยเพื่อทำลายหลักฐานที่มีการลักลอบนำอาวุธจำนวนมหาศาลไปขายให้ Ecuador และ Croatia ซึ่งผิดกฎหมายระหว่างประเทศ ในปี 2013 อดีตประธานาธิบดี Carlos Menem ถูกศาลตัดสินลงโทษจำคุกจากความผิดคดีนี้พร้อมกับทหาร 4 คนซึ่งเป็นมือระเบิด
คดีของ Alberto Nisman ดังก้องอาร์เจนตินาในปัจจุบัน มีทฤษฎีหลากหลายว่าจริง ๆ แล้วใครเป็นคนฆ่า มีโพลหนึ่งระบุว่าประชาชนกว่าครึ่งหนึ่งเชื่อว่าเป็นฝีมือของประธานาธิบดีและเจ้าหน้าที่ของรัฐ
Nisman มีหลักฐานเป็นรายงานหนานับพันหน้าชี้ให้เห็นว่าประธานาธิบดี คนปัจจุบันคือ Fernandez Kirchner และพรรคพวกได้ช่วยชาวอิหร่าน 5 คน ซึ่งเป็นมือระเบิดอาคาร AMIA (Argentine Israelite Mutual Association) ในปี 1994 จนยิวตายไป 85 คน และบาดเจ็บอีกไม่ต่ำกว่า 150 คน เพื่อแลกกับการเป็นมหามิตรกับอิหร่าน โดยหวังว่าจะเอาธัญพืชไปแลกกับน้ำมันที่อาร์เจนตินาขาดอยู่ปีละ 7,000 ล้านเหรียญสหรัฐ
การช่วยเหลือคนก่ออาชญากรรมอุกฉกรรจ์เช่นนี้เพื่อมิให้ถูกดำเนินคดีโดยแลกกับคะแนนเสียงที่ตนเองอาจได้รับก็คือคอรัปชั่น เพราะคำจำกัดความของมันก็คือ ‘การใช้อำนาจรัฐที่ได้รับมาเพื่อสร้างประโยชน์ให้สาธารณะมาใช้เพื่อประโยชน์ส่วนตัวและพรรคพวก’
Nisman แอบดักฟังโทรศัพท์นานนับร้อยชั่วโมงที่เจ้าหน้าที่ของรัฐติดต่อกับฝ่ายอิหร่าน มีแม้กระทั่งคำพูดของประธานาธิบดี Kirchner และเขากล่าวหาว่าอดีตประธานาธิบดี Menam ก็มีส่วนร่วมด้วย
ชาวอาร์เจนตินารอคอยวันเปิดโปงของ Nisman เพราะเป็นคดีที่โยงใยผู้มีอำนาจหลายคนและเป็นคดีต่อเนื่องมาเกือบ 20 ปี แต่สุดท้ายก็ไม่ได้ฟังเพราะเขาถูก “ฆ่าตัวตาย” เสียก่อน ในตอนแรกประธานาธิบดีเขียนใน face book ว่าคงเป็นการฆ่าตัวตาย แต่วันต่อมาก็เขียนใหม่ว่าน่าจะเป็นการฆาตกรรมโดยกลุ่ม “คนเกเร” ซึ่งเป็นลูกน้องของผู้อำนวยการองค์กรข่าวกรอง (Secretariat of Intelligence)
คนที่สื่อสงสัยมากที่สุดคือ Antonio “Jaime” Stiuso หมายเลข 3 ขององค์กรนี้ผู้ทำงานใกล้ชิดกับ Nisman ในการสอบสวนครั้งนี้หลักฐานชี้ว่าเขาเป็นหนึ่งในกลุ่มคนที่พูดโทรศัพท์ด้วยก่อนตายและตามหาตัวไม่เจอหลังเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อกลางเดือนมกราคม 2015
ประธานาธิบดี Kirchner เป็นหญิงคนแรกที่ได้รับเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีของอาร์เจนตินา แต่เป็นประธานาธิบดีหญิงคนที่สอง (คนแรกคือ Martinez de Peron, 1974-1976 ภรรยาคนที่สองของนายพล Peron) เธอรับบัลลังก์ต่อจากสามีของเธอคือ Nestor Kirchner (เป็นประธานาธิบดีระหว่าง 2003-2007) โดยเป็นประธานาธิบดีสมัยแรก 2007-2011 และได้รับเลือกอีกเป็นสมัยสองตั้งแต่ปี 2011
รัฐบาลของเธอในปัจจุบันประสบปัญหาเศรษฐกิจหนักหน่วง ประธานาธิบดีขาดความน่าเชื่อถือเพราะมีเรื่องอื้อฉาวในการเล่นพรรคเล่นพวกและคอรัปชั่น ตกแต่งตัวเลขและสถิติต่าง ๆ โดยเฉพาะที่เกี่ยวกับด้านเศรษฐกิจ รุกรานทำร้ายสื่อ ฯลฯ อาวุธสำคัญของเธอก็คือการเซ็นเซอร์และการใช้หน่วยงานเก็บภาษีเป็นเครื่องมือข่มขู่
Nisman เป็นอัยการผู้มีความกล้าหาญและพูดอยู่เสมอในสาธารณะว่าเขาอาจถูกฆ่าตายเมื่อใดก็ได้เพราะคดีที่เขาทำอยู่นี้เป็นอาชญากรรมหรือคอรัปชั่นที่ร้ายแรงของภาครัฐ ซึ่งเกี่ยวพันขึ้นไปถึงประธานาธิบดีและเจ้าหน้าที่ระดับสูงหลายคน
ชาวอาร์เจนตินาเชื่อว่าสไตล์ปากโป้งผ่านสื่อสาธารณะของ Nisman มีส่วนอย่างสำคัญที่ทำให้เขาถูกฆ่า เพราะก่อนหน้า 14 มกราคม ซึ่งเป็นวันที่เขาจะไปให้การกับสภาผู้แทนราษฎร เขาออกข่าวกระหน่ำข้อหาคอรัปชั่นนี้ของประธานาธิบดีและพรรคพวกต่อเนื่องกันเป็นเวลาหลายวัน
การขัดขวางกระบวนการยุติธรรม (Obstruction of Justice) ของประธานาธิบดีเป็นอาชญากรรมและเป็นคอรัปชั่นเชิงอำนาจด้วยเนื่องจากการขัดขวางนี้นำมาซึ่งประโยชน์ของตนเองและพรรคพวก ในอาร์เจนตินามีอัยการที่มีความกล้าตายและกล้าหาญทางจริยธรรมและรักความถูกต้องเป็นที่ประจักษ์หลายคนเช่นเดียวกับเกาหลีใต้ ญี่ปุ่น และประเทศพัฒนาแล้วอื่น ๆ
ถ้ามีคนถามว่าคดีเอกยุทธ อัญชันบุตรเป็นคอรัปชั่นเชิงอำนาจหรือเปล่า คงตอบไม่ได้เพราะถึงปัจจุบันเรามีกันแค่คดีเก่าซึ่งคนจำนวนมากเชื่อว่ามันผิดปกติ ไว้ให้มีการยกเครื่องรื้อการสอบสวนคดีนี้ขึ้นมากันใหม่แล้วค่อยคิดตอบปัญหานี้กัน