วรากรณ์ สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
26 พฤศจิกายน 2556
โดยสัญชาตญาณพื้นฐานตั้งแต่ดึกดำบรรพ์มนุษย์ทุกคนอยากเห็นภาพตัวเอง เริ่มตั้งแต่เห็นภาพตัวเองในน้ำ ในกระจก ในรูปถ่ายจากกล้องในวิดีโอ จนกระทั่งถึงรูปถ่ายตัวเองชนิดดิจิตอลจากสมาร์ทโฟน ปรากฏการณ์นี้ทำให้เกิดคำยอดฮิตขึ้นในภาษาอังกฤษ
เมื่อเร็ว ๆ นี้ The Oxford Dictionaries ประกาศว่าในปี 2013 Word of The Year ในภาษาอังกฤษที่ใช้กันทั่วโลกคือคำว่า selfie หมายถึงรูปภาพที่ตนเองถ่ายซึ่งโดยทั่วไปใช้สมาร์ทโฟน หรือเว็บแคม และอัพโหลดไปยัง social media website
ผมไม่มีตัวเลขสถิติที่มาจากการสำรวจจริงจัง แต่จากการสังเกตซึ่งนับว่าเป็นการสำรวจอีกลักษณะหนึ่ง ผมเชื่อว่ามนุษย์ในสมัยปัจจุบันถ่ายรูปกันมากขึ้นกว่าสมัยที่ต้องถ่ายรูปลงฟิล์มและ อัดภาพหลายร้อยหลายพันเท่า เนื่องจากต้นทุนการถ่ายภาพลดลงจนเกือบเป็นศูนย์ ถ่ายแล้วเห็นรูปทันทีไม่ต้องคอย ถึงแม้คนที่ห่างไกลมาตรฐานความงามอยู่มากก็สามารถขยับเข้าใกล้ได้ด้วยซอฟต์แวร์แต่งเสริม ฯลฯ
ในประวัติศาสตร์ของการอยากเห็นหน้าตาตัวเอง จุดเปลี่ยนคือการใช้สิ่งคล้ายกระจกที่ทำขึ้นจากหินขัดซึ่งมีกำเนิดจากหินภูเขาไฟเมื่อ 8,000 ปีก่อนโดยมีหลักฐานการพบใน Anatolia หรือบริเวณประเทศตุรกีในปัจจุบัน
มนุษย์ใช้ทองแดงขัดเงาเป็นกระจกส่องเมื่อ 6,000 ปีก่อน และต่อมาในสมัยอียิปต์โบราณเมื่อ 5,000 ปีก่อนก็ยังคงใช้โลหะขัดเงาเช่นเดียวกัน กระจกชนิดที่ฉาบด้วยโลหะคล้ายกระจกปัจจุบันเพิ่งใช้กันเมื่อ 2,000 ปีก่อนมานี้เอง ชาวโรมันพบเทคนิคในการฉาบกระจกด้วยตะกั่วให้เป็นกระจก ส่วนจีนรู้จักใช้เงินและปรอทฉาบกระจกเมื่อ 1,500 ปีก่อน และสืบทอดต่อมาเป็นกระจกในปัจจุบันด้วยวิธีการผลิตที่ใช้หลักการเดียวกัน
กระจกเป็นสิ่งมีค่าในสมัยอยุธยา มีการนำเข้าจากต่างประเทศโดยถือว่าเป็นของขวัญมีค่าและหายาก หลายร้อยปีผ่านไปคนไทยก็ยังอยากเห็นหน้าตัวเองเหมือนเดิม ไม่เชื่อลองมองไปรอบ ๆ ตัว โดยเฉพาะในรถไฟฟ้า ศูนย์การค้า มหาวิทยาลัย สถานที่วิวสวย แม้แต่การชุมนุมที่ถนนราชดำเนิน ผู้คนผลิต selfies กันอาจเป็นแสน ๆ รูปต่อวันในประเทศไทย
Selfies (เซลล์-ฟี่) เป็นคำนามที่ใช้กันอย่างไม่เป็นทางการ สมาร์ทโฟนยี่ห้อต่าง ๆ ในปัจจุบันตระหนักถึงการชอบ selfies จึงผลิตกล้องถ่ายรูปชนิดที่ถ่ายรูปตัวเองได้อย่างสะดวก
The Oxford Dictionaries บอกเล่าว่าเขาหาคำหรือวลีที่มีคนใช้กันมากที่สุดในแต่ละปีโดยใช้เทคโนโลยีไอทีรวบรวม 1.5 ล้านคำของภาษาอังกฤษที่ใช้กันอยู่ในแต่ละเดือนไม่ว่าใน blog ใน internet และในสื่อต่าง ๆ จากนั้นก็นำมาหาความถี่ของการใช้
Word of The Year มิได้หมายความว่าต้องเป็นคำหรือวลีใหม่ที่เพิ่งประดิษฐ์ขึ้น หากต้องเป็นคำหรือวลีที่มีการใช้กันมากในปีนั้นเป็นพิเศษ สำหรับ selfie นั้น ในปี 2013 มีการใช้คำนี้เพิ่มขึ้น 17,000% เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อน
Selfie เกิดขึ้นในปี 2002 ในข้อความ on-line ของคนออสเตรเลียชิ้นหนึ่ง และหลังจากนั้นมาก็มีการใช้กันมากขึ้นเป็นลำดับเพราะสะดวกสำหรับการเรียกรูปถ่ายตัวเองจากสมาร์ทโฟน และในปัจจุบันคำนี้ก็ใช้กันเกร่อในชีวิตประจำวันไปแล้ว
ภาษาอังกฤษแบบออสเตรเลียนั้นมีหลายคำชอบลงท้ายด้วย ie (สระอี) เช่น Aussie (คนออสเตรเลีย) footie (หมายถึงออสเตรเลียนฟุตบอล) barbie (ไม่ใช่ตุ๊กตาหากหมายถึง barbecue) tinnie (เบียร์กระป๋อง) firie (พนักงานดับเพลิง) dunnie (ห้องน้ำ) rellies (ญาติ) ฯลฯ
selfie มีรากมาจาก self และบอกด้วย ie ตามสไตล์ภาษาอังกฤษแบบออสเตรเลียคล้ายคนมาเลเซียและสิงคโปร์ชอบลงท้ายประโยคด้วย ‘ล่า’ และคนไทยลงท้ายด้วย ‘นะ’
นวตกรรม selfie หนึ่งเกิดที่การชุมนุมราชดำเนิน ภาพเขียนขนาดใหญ่จำนวนมากวางต่อกันเป็นแถวในเต็นท์เพื่อเป็นแบล็คกราวด์ให้พวกชอบ selfie ใครจะเลือกสไตล์ดุเดือดขนาดไหนก็เลือกเอาตามใจชอบ
คำอังกฤษฮิตในไทยสำหรับเดือนที่ผ่านมาคือ self-inflicted หรือทำร้ายตัวเองด้วยการ วิ่งชนกำแพงที่อยู่สุดซอย