ความรวยช่วยให้ลูกทำพัง

วรากรณ์ สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
5 พฤศจิกายน 2556

          สมัยก่อนเคยได้ยินคำว่า พ.พ.ม. (พังเพราะเมีย) แต่ในโลกอินเตอร์เน็ตปัจจุบันมี พ.พ.ล. (พังเพราะลูก) ดังตัวอย่างเมื่อเร็ว ๆ นี้ที่ฟิลิปปินส์

          คนฟิลิปปินส์ในโลกอินเตอร์เน็ตโกรธมากเมื่อเห็นรูปหญิงสาวหน้าตางดงามนอนอยู่ในอ่างน้ำและมีเงินสกุลต่าง ๆ วางท่วมตัว แถมแสดงภาพรองเท้า กระเป๋า และเสื้อผ้า สารพัดแบรนด์เนมตลอดจนการคุยโม้โอ้อวดความร่ำรวยใน blog ของเธอที่มีมาตั้งแต่ปี 2011

          เธอเปิดเผยว่าเธอคือ Jeane Napoles อายุ 23 ปี เป็นลูกสาวคนเล็กของนักธุรกิจมหาเศรษฐีหญิงของฟิลิปปินส์ชื่อ Janet Lim-Napoles

          เมื่อดีกรีความหมั่นไส้ขึ้นถึงจุดสูงสุดในประเทศที่มีประชากรเกือบ 100 ล้านคน ซึ่ง ส่วนใหญ่ยากจน (รายได้ต่อหัวต่อคนประมาณ 90,000 บาท/ปี ซึ่งน้อยกว่าไทย 2.25 เท่าตัว) หนังสือพิมพ์ The Philippine Daily Inquirer ฉบับ 12 กรกฎาคม ก็เริ่มขุดคุ้ยว่าแม่เธอรวยมาจากไหน

          ใน Instagram, Facebook และ Twitter มีภาพและเรื่องราวของเธอไปปารีส โตเกียว ถ่ายรูปคู่กับดาราฮอลลีวู้ดหลายคน และมีภาพ 3 สาวพี่น้องไปดูภาพยนตร์รอบพรีเมียร์ของฮอลลีวู้ด ซึ่งคนธรรมดาที่ไม่ได้เฮฮาปาร์ตี้กับเหล่าดาราและเศรษฐีรวย ๆ แล้วไม่มีโอกาสเป็นอันขาด

          คนฟิลิปปินส์ในโลกไซเบอร์กระหน่ำความเห็น ตำหนิ เยาะเย้ย ถากถางเธอกันสนั่นประเทศและพูดถึงสาเหตุที่แม่เธอรวย เมื่อดูจะหนักมือเข้าแม่และครอบครัวก็เดือดร้อนต้องออกมาปฏิเสธคำซุบซิบที่ว่าเธอรวยมาไม่ถูกต้อง

          Christine พี่สาวคนโตที่กำลังมีโอกาสได้เป็น ส.ส. แบบปาร์ตี้ลิสต์ของพรรค OFW Family club ที่คณะกรรมการเลือกตั้งฟิลิปปินส์กำลังนับคะแนนอยู่ก็เดือดร้อน กล่าวได้ว่าครอบครัวของเธอซึ่งกำลังจะมาแรงเกิดสะดุดขึ้นเพราะลูกสาวคนสุดท้องไม่สามารถเก็บความร่ำรวยไว้เงียบ ๆ ได้

          เพื่อน ๆ ของ Jeane เปิดเผยว่าเธอพักอยู่ที่อพาร์เม้นท์ใน Ritz Carlton ในลอสแอนเจลิส ระหว่างที่เรียนหนังสือที่นั่น เมื่อกลับมาบ้านก็ขับรถ Porsche บนถนนที่ติดขัดและเกือบทุกสี่แยกเต็มไปด้วยคนยากจนที่ขายของ (ไม่ต่างจากบ้านเรา เพียงแต่มีหนาตากว่า และริมถนนก็คละเคล้าไปด้วยคนยากจน)

          เพื่อนคนหนึ่งเล่าว่าเธอเพิ่งโชว์ความรวยแบบชัด ๆ เมื่อหลังปี 2005 โดยเพื่อน ๆ นินทาลับหลังว่าเธอรวยมากจาก “dirty money” จากที่ไหนสักแห่ง มีวีดิโอออนไลน์คลิปหนึ่งที่แสดงเหตุการณ์วันเกิดของ Jeane ซึ่งจัดขึ้นในฮอลลีวู๊ด ในงานมีทั้งแฟชั่นโชว์ เพียบพร้อมไปด้วยอาหารและเครื่องดื่มชั้นดี และมีหลายภาพแสดงให้เห็นว่ามีการฉลองวันเกิดตลอดอาทิตย์ต่อมาในคลับและบาร์ของเหล่าเศรษฐีในมะนิลาแถมด้วยการเดินทางไปเที่ยวลอนดอน

          เมื่อข่าวเข้ามาเต็มสองหู ทางการฟิลิปปินส์ก็ไม่อาจอยู่นิ่งได้ สื่อขุดคุ้ยคู่ไปกับการสอบสวนของทางการ และพบว่าแม่ของ Jeane คือ Janet Lim-Napoles ทำการค้า และพ่อเป็นอดีตนายทหารซึ่งเคยมีบทบาทในการโค่นล้มอดีตประธานาธิบดี Corazon Aquino ทั้งสามีและภรรยาเป็นจำเลยในคดีฉ้อฉลเสื้อเกราะของทหารในปี 2001 และหลุดจากคดีในปี 2010

          ที่พูดกันหนาหูก็คือเธอได้เงินเป็นกอบเป็นกำจากโครงการชนิดที่เรียกว่า pork barrel กล่าวคือเงินจากงบประมาณที่นักการเมืองเอาไปลงในพื้นที่ของตนเองเพื่อหาเสียง ความหละหลวมในการใช้เงินชนิดนี้มีมากและดาษดื่น ในโครงการที่เรียกว่า Priority Development Assistance Fund มีการฉ้อฉลโดยลูกหลานและญาตินักการเมืองใหญ่หลายคนรวมทั้งเธอด้วย

          ว่ากันว่าในโครงการหนึ่งเธอรับไปเต็ม ๆ 900 ล้านเปโซ (ประมาณ 20,000 ล้านบาท) และมีอีกหลายโครงการที่เธอมีเอี่ยวกับนักการเมืองใหญ่ เธอมีบ้าน 28 หลังเฉพาะบนเกาะลูซอน (ไม่นับคฤหาสน์ในสหรัฐอเมริกา) มีรถ 30 คัน มีเงินอยู่ใน 415 บัญชีใน 17 ธนาคาร จากการสอบสวนในเวลาสั้น ๆ

          เธอบอกว่ารวยมาจากการส่งออกถ่านหินและค้าขายกับจีน อินเดีย และปากีสถาน ตั้งแต่ปี 1990 แต่เธอก็ไม่มีหลักฐานยืนยัน เธอตอบไม่ได้ว่ามีทรัพย์สินสุทธิทั้งหมดเท่าใด (น่าสงสารเธอเพราะเธอก็คงไม่รู้จริง ๆ ด้วยเพราะมีมากจนจำไม่ได้)

          เมื่อทางการตรวจสอบข้อมูลแล้วก็เห็นว่าไม่มีทางที่เธอจะรวยได้จากธุรกิจและการลงทุนของเธอตามที่อ้างแต่อย่างใด เธอมีรายได้ที่หลีกเลี่ยงการเสียภาษีจำนวนหนึ่งดังนั้นจึงถูกตัดสินลงโทษข้อหาหลีกเลี่ยงภาษี

          เมื่อสื่อขุดลึกลงไปอีกก็พบคอรัปชั่นที่เชื่อมโยงกับนักการเมืองและนักธุรกิจจำนวนมาก (จนเข้าใจว่าการสอบสวนของทางการได้หยุดลงแล้วคล้าย ๆ กับประเทศสารขันฑ์ใกล้บ้านเรา) แต่เมื่อประชาชนเรียกร้องจากการเห็นความรวยที่น่าเกลียด ทางการจึงต้องทำอะไรสักอย่าง

          คำถามก็คือเหตุใดลูกสาวคนเล็กจึงต้องโชว์ความรวยแบบนี้ คำตอบน่าจะเป็นว่าแม่มาจากครอบครัวคนจีนซึ่งเป็นชนกลุ่มน้อยในฟิลิปปินส์และไม่ได้รับการยอมรับเหมือนบ้านเรา ดังนั้นจึงพยายามแสวงหาการยอมรับจากสังคมมาโดยตลอด เมื่อพบความมั่งคั่งก็ใช้มันเป็นเครื่องมืออย่างเต็มที่ ลูกสาวก็เห็นว่าแม่ใช้สิ่งนี้จึงเลียนแบบ

          สิ่งที่ลูกสาวผิดพลาดก็คือใช้เครื่องมือสมัยใหม่ผ่านอินเตอร์เน็ต คือ social media เธอไม่เข้าใจและคาดไม่ถึงว่าผลกระทบของมันจะไปได้กว้างไกลและลึกซึ้งขนาดนี้ ถ้าเธอเป็นตู้ทองหรือตู้เพชรเคลื่อนที่ในทุกงานที่เธอไปก็ไม่มีผลเท่ากับภาพถ่ายบนอินเตอร์เน็ตโดยเฉพาะอย่างยิ่งภาพเธอในอ่างน้ำกับธนบัตรหลายสกุลนั้นบาดใจคนจนได้ฉกาจฉกรรจ์

          โลกอินเตอร์เน็ตมีอันตรายที่มองไม่เห็นสูงมาก ถ้าไม่ระมัดระวังอาจทำลายตนเองและครอบครัวได้ไม่ยากนัก