Drone มีประโยชน์และโทษ

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
10 มิถุนายน 2557

          เครื่องบินชนิดไม่มีคนขับหรือ Drone เป็นที่รู้จักกันทั่วว่าเป็นอาวุธร้ายในการปราบปรามผู้ก่อการร้ายในตะวันออกกลางในปัจจุบัน อย่างไรก็ดีบทบาทที่น่ารักของ Drone ก็มีอยู่เช่นกัน

          Drone มีชื่อเป็นทางการว่า UAV (Unmanned Aerial Vehicle) หมายถึงเครื่องบินที่ไม่มีมนุษย์เป็นผู้ขับ การบังคับการบินเป็นไปโดยอัตโนมัติตามโปรแกรมที่ใส่ไว้ในคอมพิวเตอร์บนเครื่อง หรือโดยนักบินที่อยู่บนพื้นดิน

          ความคิดที่จะใช้เครื่องบินไม่มีคนขับบอมบ์โจมตีศัตรูเพื่อหลีกเลี่ยงการสูญเสียชีวิตคนขับมีมานานแล้ว ในกลางศตวรรษที่ 19 ในการรบระหว่างออสเตรียกับอิตาลีก็มีแนวคิดที่จะขนระเบิดใส่ลูกบัลลูนให้ลอยไปตกในแดนศัตรู

          ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 1 (ค.ศ. 1914-1918) มีการใช้ UAV ซึ่งพัฒนาในขั้นแรกเพื่อการรบแต่ก็ไม่มีประสิทธิภาพนัก ต่อมามีการพัฒนา UAV ขึ้นเป็นลำดับ และมีการใช้ในสงครามโลกครั้งที่ 2 ฮิตเลอร์ใช้ UAV หลายลักษณะเช่นสังเกตการณ์ ทิ้งระเบิด จารกรรม ฯลฯ แต่ก็ยังไม่ทรงอานุภาพอยู่ดี

          การพัฒนา UAV อย่างจริงจังเริ่มขึ้นใน ค.ศ. 1959 โดยกองทัพอากาศสหรัฐอเมริกา และใช้กันจริงจังมากขึ้นระหว่างสงครามเวียดนามโดยเฉพาะในการบินสังเกตการณ์ซึ่งถูกยิงตกไปทั้งหมด 554 ลำ แต่การใช้ Drone เป็นอาวุธดังเช่นปัจจุบันก็ยังไปไม่ถึง

          หลังเหตุการณ์ 9/11 รัฐบาลสหรัฐอเมริกาก็หันมาพัฒนา UAV มากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่พัฒนาโดย CIA เพื่อล่าล้างแค้นผู้ก่อการร้ายในอัฟกานิสถานและปากีสถาน การพัฒนาด้านโทรคมนาคมและ IT อันนำไปสู่การใช้อุปกรณ์ที่ผนวกโทรศัพท์เข้ากับคอมพิวเตอร์อย่างกว้างขวางทำให้การค้นหาเป้าโดยระบบอิเล็กทรอนิกส์ของ Drone เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

          ผู้นำของกลุ่มผู้ก่อการร้ายบางคนถูก Drone วิ่งเข้าใส่บ้านขณะกำลังใช้โทรศัพท์อยู่ มีรายงานว่า Osama bin Laden มีโทรศัพท์มือถือหลายเครื่อง หากใช้เสร็จหลังจากพูดสั้น ๆ ไม่กี่วินาทีก็ทำลายทิ้งทันทีเพราะรู้ว่า Drone ลำเล็กอาจวิ่งเข้ามาทางหน้าต่างได้

          การพบ Osama bin Laden หลังจากค้นหามาหลายปีได้ก็เพราะบทบาทของ Drone ที่บินสังเกตการณ์เหนือบ้านพักต้องสงสัยในเมือง Abbottabad ในปากีสถาน และเห็นภาพคนตัวสูงผิดสังเกตซึ่งเข้าลักษณะของเป้าหมายเดินอยู่ในบริเวณบ้าน ถึงทางการสหรัฐอเมริกาจะไม่แน่ใจร้อยเปอร์เซ็นต์ว่าเป็น Bin Laden ก็ตามแต่ก็กล้าเข้าบุกเพราะมีผังภาพของบ้าน รูปถ่ายประตูออกดาษฟ้าและหน้าต่างจาก Drone เป็นตัวประกอบสำคัญในการตัดสินใจ

          Drone ส่วนใหญ่มีขนาดเล็กเท่ามอเตอร์ไซต์และขนาดใหญ่เท่ากับรถยนต์นั่ง มีสมองกลและอุปกรณ์การบินเหมือนเครื่องบิน มี “ตาทิพย์” ที่พยายามจับคู่ภาพเป้าหมายที่ได้ถ่ายมาก่อนแล้วกับภาพจริงที่ปรากฏข้างหน้า หากเหมือนกันก็จะวิ่งเข้าสู่เป้า หรือไม่ก็วิ่งเข้าสู่แหล่งปล่อยสัญญาณอิเล็กทรอนิกส์จากโทรศัพท์มือถือ

          การโจมตี Drone ไม่แม่นยำร้อยเปอร์เซ็นต์จนก่อให้เกิดปัญหาข้างเคียง มีชาวบ้านที่อาศัยอยู่ใกล้เป้าหมายถูกระเบิดล้มตายอย่างไม่รู้อิโหน่อิเหน่อยู่บ่อย ๆ อย่างน่าสมเพช สื่อวิพากษ์วิจารณ์บทบาทของ Drone ในการทำสงครามดังกล่าวอยู่มาก

          อย่างไรก็ดีอีกฟากหนึ่งของการพัฒนา Drone คือการนำมาใช้ในชีวิตประจำวันเพื่อสร้างสรรค์มากกว่าทำลายชีวิตมนุษย์ด้วยกันเอง เช่น งานตำรวจ การดับเพลิง งานความมั่นคง การตรวจสอบท่อน้ำหรือน้ำมัน ฯลฯ และล่าสุดในการถ่ายภาพนอกสถานที่

          ปัจจุบันมีการผลิต Drone ลำเล็กมาก สามารถบังคับโดยโทรศัพท์มือถือออกมาขายในสหรัฐอเมริกาในราคาประมาณ 10,000 บาท Drone ลำนี้จะบินขึ้นไปเพื่อถ่ายภาพนิ่งและวิดีโอกลางแจ้ง โดยสามารถบังคับให้บินสูงต่ำได้

          จากประสบการณ์ของผู้ใช้มีเสียงพูดตรงกันว่าเยี่ยมยอดสำหรับการบันทึกภาพของการไปเที่ยวของครอบครัวกลางแจ้ง หรือเหตุการณ์สำคัญ (การชุมนุมใหญ่ที่ผ่านไปมี Drone ของสื่อ บินถ่ายภาพอยู่เนือง ๆ)

          ปัญหาก็คือการบังคับให้บินไปอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมของการถ่ายภาพ เนื่องจาก ผู้บังคับอยู่ในระดับพื้นดินจึงไม่อาจทราบได้ชัดเจนว่าจุดใดจะสามารถรับภาพได้ดังประสงค์ที่สุด นอกจากนี้ความสามารถในการบังคับ Drone ไม่ให้วิ่งชนต้นไม้หรืออาคารก็เป็นอีกประเด็นหนึ่ง

          Drone ถ่ายภาพพัฒนาขึ้นทุกที สามารถบินเชื่อมโยงกับระบบ GPS โดยสามารถบังคับให้บินวนอยู่ตำแหน่งเดิมได้ อย่างไรก็ดีกระทำได้ในเวลาต่ำกว่า 30 นาทีของอายุแบตเตอรี่ และความสูงที่ต่ำกว่า 50 เมตร

          การเกิดขึ้นของ Drone ในชีวิตประจำวันที่มีประสิทธิภาพจำนวนมากทำให้เกิดปัญหาการล้ำสิทธิ คนจำนวนมากไม่พอใจที่ Drone บินผ่านบ้านตนเองซึ่งอาจถ่ายทอดหรือบันทึกภาพความเป็นส่วนตัวภายในบริเวณบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องความปลอดภัย

          Drone ตกได้ไม่ยากเมื่อมีลมหรือฝนแรง หรือการบังคับผิดพลาด การตกลงมาจนเป็นอันตรายต่อชีวิตหรือทรัพย์สินผู้อื่นเป็นเรื่องที่คาดเดาได้ไม่ยาก และอาจเป็นอันตรายต่อการบินของเครื่องบินต่าง ๆ ได้

          Drone มีประโยชน์ในการตรวจการณ์ความผิดปกติ เช่น จี้ปล้น ไฟไหม้ การก่อการร้าย และสันทนาการ ตลอดจนการสงครามต่าง ๆ แต่ก็ต้องคำนึงถึงด้านลบของการใช้ด้วย

          ทางการสหรัฐอเมริกาห้าม Drone ของประชาชนบินสูงกว่า 20 เมตร ห้ามข้ามบ้านหรืออาคารของผู้อื่นโดยมิได้รับอนุญาต ห้ามบินใกล้สนามบินโดยไม่ได้รับอนุญาต ปัจจุบันเมือง ต่าง ๆ ก็ออกกฎควบคุมการใช้ Drone เพื่อป้องกันความเสียหาย

          Drone ของทหารก่อให้เกิดความหวาดหวั่นว่าบ้านใครและชีวิตใครก็อาจถูกทำลายโดยไม่รู้ตัวได้ แม้แต่พลเมืองของประเทศเดียวกันเอง ส่วน Drone ของประชาชนก็มีประโยชน์มากมาย แต่ก็อาจก่อให้เกิดความเสียหายได้มากมายหากไม่ระมัดระวัง

          ทุกสิ่งมีประโยชน์ แต่ขณะเดียวกันก็มีโทษ การสร้างกฎกติกาเพื่อหาความสมดุลระหว่างประโยชน์และโทษเป็นประเด็นสำคัญของทุกสังคม