varakorn.com

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
17 มีนาคม 2558

          บัลลังก์ของประธานาธิบดีคนใหม่ของอินโดนีเซียสั่นสะเทือนเมื่อประสบกับการท้าทายครั้งใหญ่หลังจากดำรงตำแหน่งได้ไม่ถึง 5 เดือน ไม่น่าเชื่อว่า ‘ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล’ เป็นตัวการเขย่าสำคัญขนาดนี้

          Joko WidodÓ หรือ Jokowi คือชื่อของประธานาธิบดีคนใหม่ สื่อและประชาชนเรียกชื่อเล่นเพราะสั้นและง่ายกว่า ปัจจุบันอายุ 53 ปี เป็นวิศวกรที่ครั้งหนึ่งเป็นเซลส์แมนขายเฟอร์นิเจอร์ Jokowi ฟอร์มสดเพราะไม่มีอะไรเกี่ยวพันกับกลุ่มอำนาจเก่าซึ่งประกอบด้วยนักการเมืองและเผด็จการทหาร ประชาชนเบื่อหน่ายคนเก่า ๆ จึงเลือกผู้ว่าการมหานครจาร์กาต้าที่มีผลงานน่าประทับใจมาเป็นประธานาธิบดี

          อินโดนีเซียได้รับอิสรภาพจากเนธอร์แลนด์ในปี 1945 ประธานาธิบดีคนแรกคือ Sukarno (ครองอำนาจอยู่ 22 ปี) ตามมาด้วย Suharto (ครองอำนาจอยู่ 31 ปีเต็ม จนหมดอำนาจในปี 1998) ถัดมาคือ Habibie เป็นประธานาธิบดีอยู่สั้น ๆ โดยมี Wahid ประธานาธิบดีตาพิการได้รับเลือกตั้งเป็นคนแรกในปี 1999 และเมื่อถูกถอดถอนในปี 2001 รองประธานาธิบดีคือนาง Megawati บุตรสาวของประธานาธิบดี Sukarno จึงเป็นแทน

          ในการเลือกตั้งในปี 2004 เธอก็พ่ายแพ้ Susilo Bambang Yudhoyono (SBY) อดีตทหารเก่า SBY ครองอยู่ 10 ปี เป็นต่อไม่ได้ จึงมีการเลือกตั้งในปี 2014 และได้ Jokowi มา

          Jokowi ต้องต่อสู้อย่างหนักกับนายพล Subianto (อดีตลูกเขยของประธานาธิบดี Sukarno และอดีตนายทหารใหญ่ของ Suharto) หัวหน้าพรรค Gerindra ซึ่งมีเงินมากและดูจะเป็นตัวแทนของกลุ่มอำนาจเก่า ส่วน Jokowi จำเป็นต้องอาศัยใบบุญของนาง Megawai หัวหน้าพรรค PDI-P ลงเลือกตั้ง (โปรดสังเกตความสัมพันธ์ตรงนี้ให้ดี)

          ประชาชนเลือก Jokowi เพราะเขาสัญญาว่าจะปราบคอร์รัปชั่น โค่นอำนาจเก่า แก้ไขสิ่งไม่ถูกต้องทั้งมวล และด้วยผลงานเก่ากอบความสามารถในการสื่อสารกับคนล่างสุดซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ของประชาชน 250 ล้านคนของอินโดนีเซีย เขาจึงได้รับเลือก

          ทันทีที่เข้ารับตำแหน่ง Jokowi ต้องแก้ระเบิดเวลาที่ Subianto วางไว้ในรัฐสภาก่อนที่เขาจะเข้ารับตำแหน่งนั่นก็คือการแต่งตั้งผู้นำท้องถิ่นแทนการเลือกตั้ง กับอีกเรื่องหนึ่งคือการลดเงินอุดหนุนราคาน้ำมันซึ่งกินงบประมาณรัฐบาลถึงปีละ 25% Jokowi โชคดีอย่างยิ่งเพราะก่อนดำเนินการสักพัก ราคาน้ำมันก็ตกลงอย่างมหาศาลโดยลดลงไปกว่า 50% Jokowi จึงรอดไปเพราะรัฐบาลไม่ต้องกังวลเรื่องลดการจ่ายเงินอุดหนุนราคาน้ำมันเนื่องจากราคามันตกลงมามากด้วยตัวของมันเอง

          พ้นไป 2 เรื่องใหญ่ไม่พอ Jokowi เจอเรื่องที่สามที่ทำให้จุกอันเนื่องมาจากการตัดสินใจของเขาในเรื่องนี้จนทำให้ประชาชนพอใจผลงานของเขาเพียง 45% (ตกจาก 72% เมื่อตอนเข้ารับตำแหน่งใหม่ ๆ)

          เขาตัดสินใจอย่างไร ในเรื่องอะไร ที่ทำให้ความนิยมตกได้มากขนาดนั้น? เรื่องมันเป็นอย่างนี้ครับ เมื่อกลางเดือนมกราคม 2015 เขาเสนอชื่อนายพลตำรวจเอกชื่อ Budi Gunawan เป็นอธิบดีกรมตำรวจซึ่งเป็นตำแหน่งที่ทรงอำนาจอย่างยิ่งในอินโดนีเซีย

          แต่ทันทีที่เขาส่งชื่อให้รัฐสภาลงมติให้ความเห็นชอบการแต่งตั้งครั้งนี้ หน่วยงานชื่อ KPK (Corruption Eradication Commission) หรือ ‘ปปช. ของอินโดนีเซีย’ ประกาศว่า Budi เป็นผู้ต้องสงสัยในคดีฟอกเงินเนื่องจากพบหลักฐานว่าระหว่างปี 2005-2008 เขาถอนและฝากเงินเป็นจำนวนรวม 5.9 ล้านเหรียญ (ประมาณ 192 ล้านบาท) ในหลายธนาคาร

          ถึงแม้หน่วยงาน KPK ซึ่งดุมาก และมีประวัติศาสตร์ของการปราบคอร์รัปชั่นที่น่าชื่นชม (เอารัฐมนตรี และเจ้าหน้าที่ของรัฐนับร้อยคนเข้าคุก) ประกาศออกมาเช่นนั้น แต่ Jokowi ก็ไม่ถอย ยังคงเดินหน้าต่อไป

          คำถามว่าเหตุใด Jokowi จึงไม่ทบทวนการแต่งตั้ง Budi เมื่อมีข้อกล่าวหาเช่นนี้ แต่กลับล็อบบี้รัฐสภาซึ่งพรรค PDI-P ที่เขาสังกัดมีที่นั่งเพียง 20% ในรัฐสภาเท่านั้น คำตอบก็คือ ‘ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล’ Budi นั้นในอดีตเป็นนายทหารใหญ่ประจำตัวประธานาธิบดีที่มีชื่อว่า Megawati ซึ่งเป็นคนเดียวกับหัวหน้าพรรคของเขา

          เรื่องตึงเครียดอยู่ถึง 1 เดือนเต็ม จนในที่สุด Jokowi ก็อุ้ม Budi ต่อไปไม่ไหว เขาประกาศแต่งตั้งนายตำรวจคนอื่นแทน ตลอดเวลาที่ผ่านมาประชาชนก็สนุกปากกับการวิจารณ์การเป็นหนุ่มใหญ่หน้าตาดี มีหนวดคมเข้ม อายุ 55 ปี ใกล้ชิดมากกับอดีตประธานาธิบดีหญิงหม้ายอายุ 67 ปี

          ประชาชนเชื่อว่า Budi เป็นเด็กฝากจากหัวหน้าพรรคของ Jokowi เช่นเดียวกับรัฐมนตรีหลายคนที่มาจากสายของเธอ การตัดสินใจเช่นนี้ทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างเขากับนาง Megawati มีปัญหาขึ้นมาทันที

          นาง Megawati เคยแต่งงานมาแล้ว 3 ครั้ง สามีคนแรกเป็นทหารตกเครื่องบินเสียชีวิตในปี 1970 สามีคนที่สองเป็นนักการทูตชาวอียิปต์โดยแต่งงานกันในปี 1972 แต่ก็หย่ากันในเวลาไม่นาน สามีคนที่สามเป็นคนอินโดนีเซียโดยแต่งงานกันในปี 1973 และอยู่ด้วยกันมาจนเสียชีวิตในปี 2013

          เธอเคยลงเลือกตั้งแข่งกับ SBY เป็นประธานาธิบดีถึง 2 ครั้ง คือในปี 2004 และในปี 2009 แต่พ่ายแพ้ทั้งสองครั้ง ครั้งล่าสุดจึงสนับสนุนนาย Jokowi ลงแข่งขันกับนายพล Subianto ซึ่งถึงแม้จะได้คะแนนน้อยกว่าแต่ก็ไม่ยอมแพ้ง่าย ๆ ฟ้องศาลว่า Jokowi โกงเลือกตั้ง และรวมกลุ่มพรรคพวกในรัฐสภาเป็นกลุ่มก้อนเตรียมฟันนาย Jokowi เพราะเชื่อว่าเขาคงเป็นประธานาธิบดีได้ไม่นาน เนื่องจากเป็น ‘คนนอก’ ไม่มีสมัครพรรคพวกและเงินทองเท่ากลุ่มอำนาจเก่า

          บทเรียนจากเรื่องนี้ก็คือถึงแม้รัฐธรรมนูญจะบังคับให้รัฐสภาให้ความเห็นชอบในการแต่งตั้งอธิบดีกรมตำรวจเพื่อกรองมิให้คนไม่ดีเข้าดำรงตำแหน่ง แต่ในความเป็นจริงแล้วก็สามารถเล็ดลอด ตัวหนังสือได้ถึงแม้จะมีประวัติในเรื่องคอร์รัปชั่นก็ตาม ทั้งนี้เพราะสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหลายคนกลัวนายพล Budi เพราะเขาเก็บสะสมความลับของนักการเมืองหลายคนไว้ในมือ ดังนั้นจึงได้รับความเห็นชอบอย่างไม่ยากนัก

          การมีชื่อเสียงดีเป็นทรัพย์สินที่มีค่าอย่างยิ่งก็จริงอยู่ แต่ภายใต้เงื่อนไขที่บิดเบี้ยว คนมีชื่อเสียงไม่ดีก็อาจเป็นใหญ่เป็นโตได้เพราะคนให้ความเห็นชอบก็เป็นคนลักษณะเดียวกัน

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
12 มีนาคม 2558

          หนึ่งในผู้นำหญิงซึ่งมีอยู่ไม่กี่คนนักในโลกกำลังเผชิญกับแรงกดดันอย่างหนักเนื่องจากผู้คนประมาณครึ่งประเทศเชื่อว่าเธอเป็นผู้อยู่เบื้องหลังฆาตกรรมอัยการที่กำลังจะเปิดโปงเรื่องเลวร้ายของเธอ

          เธอผู้นี้คือประธานาธิบดีประเทศอาร์เจนติน่า ซึ่งมีชื่อเต็มว่า Cristina Fernández de Kirchner ประชาชนมักเรียกเธอสั้น ๆ ว่า Cristina Fernández ถึงแม้จะได้รับเลือกตั้งเข้ามาถึงสองเทอมต่อกันด้วยคะแนนที่ชนะขาดลอย แต่เธอก็หลีกหนีสิ่งไม่ดีหลายอย่างที่เธอได้ทำไว้และมันกำลังตามมาล่าเธอ

          เธอเป็นประธานาธิบดีหญิงคนที่สองของประเทศนี้ แต่เป็นคนแรกที่ได้รับเลือกตั้งเข้ามาเนื่องจากคนแรกได้เป็นประธานาธิบดีโดยไม่ได้รับเลือกตั้ง เราจะค่อย ๆ แกะกันออกดูครับว่าเธอได้กลายเป็น ‘ฆาตกร’ ในสายตาประชาชนไปได้อย่างไร

          อาร์เจนติน่ามีชะตากรรมที่แปลกอย่างไม่น่าเชื่อ มีพื้นที่ถึงกว่า 3 ล้านตารางกิโลเมตร (6 เท่าของไทย) แต่มีประชากรเพียง 43 ล้านคน จากประเทศที่ร่ำรวยในตอนต้นศตวรรษที่ 20 เนื่องจากมีการอพยพของคนยุโรปเข้าไปเป็นระลอกเพื่อทำมาหากินกับทรัพยากรอันอุดมสมบูรณ์จนเป็นประเทศพัฒนาแล้วที่ร่ำรวยที่สุดอันดับ 7 ของโลก อย่างไรก็ดีภายหลังปี 1930 การขาดเสถียรภาพทางการเมืองอย่างหนักทำให้ฐานะทางเศรษฐกิจเลวร้ายลงเป็นลำดับจนกลายเป็นประเทศในกลุ่มกำลังพัฒนา ในปลายทศวรรษ 1970 ก็ฟื้นขึ้นมาอีกครั้งเป็นลำดับจนปัจจุบันประชากรมีรายได้ต่อหัวถึง 380,000 บาทต่อปี (ไทย 180,000 บาท)

          เรารู้จักเพลง Don’t Cry for me Argentina ซึ่งเกี่ยวพันกับชีวิตของ Eva Duarte (“Evita”) ภรรยาของประธานาธิบดีเผด็จการทหาร Juan Peron เธอเป็นนักประชานิยมตัวยง ระดมเงินแบบบังคับจากคนรวยมาแจกคนจน และระหว่างทางเธอก็รวยและเปรียบเสมือน

          ‘พระเจ้า’ ไปด้วย ตอนเธอตายผู้คนร่ำไห้ ยืนเข้าแถวคารวะศพเธอเป็นเรือนแสน ต่อมาอีกหลายปีเมื่อ Peron กลับมามีอำนาจอีกครั้ง ภรรยาใหม่ของเขาก็เป็นรองประธานาธิบดี เมื่อประธานาธิบดี Peron ตายใน ค.ศ. 1974 Maria Estela Martinez ก็ได้เป็นประธานาธิบดีหญิงคนแรกของอาร์เจนตินา

          กลับมาที่ Cristina Fernández ก่อนหน้าได้เป็นประธานาธิบดี เธอเป็นภรรยาของประธานาธิบดี Nestor Kirchner (เป็นประธานาธิบดีระหว่างปี 2003-2007) และเมื่อหมดเทอมลงเธอก็สมัครเป็นประธานาธิบดี และได้รับเลือก (คนอาร์เจนตินาดูจะเป็นโรค ‘ติดเมีย’ กันทั้งประเทศ คือ ‘ติดเมีย’ ประธานาธิบดี มักได้รับตำแหน่งต่อจากสามีกันเสมอ) เป็นประธานาธิบดีระหว่าง ค.ศ. 2007-2011 และในการเลือกตั้งเทอมที่สอง (ค.ศ. 2011 เป็นต้นมา) เธอก็ชนะอีก

          เธอเป็นนักการเมืองมาตลอดโดยได้รับเลือกเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและ วุฒิสมาชิกตั้งแต่ ค.ศ. 1991 จนถึงได้เป็นสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งระหว่าง ค.ศ. 2003-2007

          Cristina Fernandez เป็นนักการเมืองที่มีฝีมือ ถึงแม้จะได้รับคะแนนเลือกตั้งมาท่วมท้น แต่ความสำเร็จในการเป็นประธานาธิบดีของเธอก็แปดเปี้ยนด้วยคอร์รัปชั่น การเล่นพรรคเล่นพวก การตกแต่งตัวเลขสถิติโดยเฉพาะเกี่ยวกับเศรษฐกิจ การแทรกแซงและควบคุมด้วยการใช้หน่วยงานเก็บภาษีเป็นเครื่องมือข่มขู่ ฯลฯ และข้อหาล่าสุดคือคอร์รัปชั่นเชิงอำนาจ กล่าวคือใช้อำนาจตามกฎหมายที่ได้รับมาเพื่อประโยชน์ของสาธารณะมาใช้เป็นประโยชน์สำหรับตัวเธอและพรรคพวก

          เรื่องราวมันเป็นดังนี้ครับ มีอัยการใหญ่ไฟแรง กล่าวหาเธอในโทรทัศน์เป็นเวลาหลายวันว่าเขามีหลักฐานจากการดักฟังโทรศัพท์ของหลายคนในภาครัฐเป็นแรมเดือน ตลอดจนหลักฐานอื่น ๆ จากต่างประเทศว่าประธานาธิบดีมีบทบาทสำคัญในการช่วยเหลือชาวอิหร่าน 5 คน ซึ่งเป็นมือระเบิดตึกที่ตั้งสมาคมความสัมพันธ์ระหว่างอาร์เจนติน่าและยิวเมื่อปี 1994 จนคนยิวตายไป 85 คน และบาดเจ็บอีกนับร้อยคน ประธานาธิบดีกระทำไปเพื่อการมีความสัมพันธ์ที่ดีกับอิหร่านเพื่อแลกเปลี่ยนธัญพืชกับน้ำมันมูลค่า 7,000 ล้านเหรียญสหรัฐที่อาร์เจนติน่าขาดอยู่ ทุกปี การกระทำเช่นนี้คือการขัดขวางกระบวนการยุติธรรม (Obstruction of Justice) ซึ่งมีโทษอาญา

          อัยการใหญ่ผู้นี้มีชื่อว่า Alberto Nisman เป็นผู้รับผิดชอบเข้ามาผลักดันและหาผู้กระทำผิดในคดีระเบิดอายุเกือบ 20 ปี เขาใช้วิธีปากโป้งในโทรทัศน์ว่าจะเปิดโปงเรื่องนี้ให้หมดต่อหน้ากรรมาธิการของสภาผู้แทนราษฎรในวันจันทร์ที่จะถึงเมื่อกลางเดือนมกราคม 2015 แต่ในที่สุดการเปิดเผยก็ไม่เกิดขึ้นเพราะ Nisman ฆ่าตัวตายในวันอาทิตย์เสียก่อน

          คนทั้งประเทศสนุกปากกับการคาดเดาว่าเขาฆ่าตัวตายเองจริงหรือ หากไม่จริงใครเป็นคนฆ่า โพลใหญ่หนึ่งของประเทศระบุผลการสำรวจความคิดเห็นของประชาชนว่ากว่าครึ่งหนึ่งเชื่อว่าประธานาธิบดีและเจ้าหน้าที่รัฐเป็นผู้อยู่เบื้องหลังฆาตกรรม

          ใครที่อยู่ในสถานะนี้ย่อมเดือดร้อนอย่างยิ่ง ในระดับโลกปัจจุบันมีตัวอย่างที่อดีตผู้นำประเทศติดคุกกันหลายคน เช่น ประธานาธิบดีฟูจิโมริของเปรู ประธานาธิบดีและภรรยาของไต้หวัน ประธานาธิบดีของเกาหลีใต้สองคน ประธานาธิบดีอิสราเอล ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์สองคน ต่อสู้คดีอาญามายาวนาน ประธานศาลรัฐธรรมนูญและรัฐมนตรีหลายคนของอินโดนีเซีย ฯลฯ ยิ่งไปกว่านั้นอดีตประธานาธิบดีของอาร์เจนติน่าคนหนึ่งเมื่อหลายปีก่อนคือประธานาธิบดี Menem ถูกตัดสินไปหนึ่งคดีและถูกกล่าวหาว่ามีส่วนร่วมในคดีระเบิดนี้ด้วย

          คนไทยเรามีกำแพงใจมานานว่าคนใหญ่คนโตไทยติดคุกไม่ได้ แต่กำแพงนี้กำลังถูกทำลายลงทุกวันด้วยตัวอย่างที่เห็นจากต่างประเทศ

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
3 มีนาคม 2558 

          คนไทยเที่ยวญี่ปุ่นกันสนุกจนคำว่า “ราเม็ง” (Ramen) “โซบะ” (Soba) และ “อูด็อง” (Udon) คุ้นหู ถ้าถามถึงความแตกต่างก็อาจตอบว่ามันก็เป็นเส้น ๆ น้ำ ๆ “เซม ๆ ไลด์แพะกับแกะ”

          ในความเป็นจริงอาหาร 3 จานนี้แตกต่างกันอย่างเด่นชัด รสชาติถึงจะคล้ายกันแต่ก็แตกต่างกัน เส้นยิ่งไม่เหมือนกันใหญ่เพราะทำจากวัสดุคนละอย่าง

          “ราเม็ง” มีหน้าตาเหมือนก๋วยเตี๋ยวน้ำที่เส้นเป็นสีเหลือง มักมีชิ้นหมูหั่นบาง ๆ หรือ ไข่ต้มฝานลอยอยู่บนหน้า แต่ถึงหน้าตาจะเป็นญี่ปุ่นแต่จริง ๆ แล้วมาจากจีน

          ไม่มีใครรู้ประวัติศาสตร์ที่แน่นอนของ “ราเม็ง” ผู้เชี่ยวชาญมั่นใจแต่ว่ามาจากจีนเพราะ “ราเม็ง” เป็นการออกเสียงคำภาษาจีนว่า lamian ของคนญี่ปุ่น ก่อนหน้า ค.ศ. 1950 “ราเม็ง” มีชื่อว่า “Shina soba” (แปลตรงคำว่า Chinese soba) เปลี่ยนมาเป็น Chûkka soba หรือ “ราเม็ง” ในปัจจุบัน

          ประมาณ ค.ศ. 1900 มีภัตตาคารญี่ปุ่นขายอาหารจีนจากกวางตุ้ง และเซี่ยงไฮ้อยู่หลายแห่งและขายรวมไปถึงอาหารธรรมดา ๆ คือ Shina soba ซึ่งน้ำซุปมาจากกระดูกหมูต้มเกลือกับเส้นหมี่ด้วย ต่อมาเส้นหมี่แบบนี้ก็เป็นที่นิยมในหมู่ผู้ใช้แรงงาน คนขายคือคนจีนในญี่ปุ่นโดยขายเป็นซุ้มริมถนนคู่ไปกับ “เกี๊ยวซ่า” (Gy?za)

          หลังสงครามโลกครั้งที่สองมีการนำเข้าแป้งสาลีราคาถูกจากสหรัฐอเมริกาเป็นปริมาณมากซึ่งตรงกับช่วงเวลาที่ทหารญี่ปุ่นจำนวนมากกลับจากสงครามที่รบกับจีน (ค.ศ. 1937-1945) ทหารจำนวนมากเหล่านี้หลายคนคุ้นเคยกับอาหารจีนจึงกลับมาตั้งร้านอาหารจีนไปทั่วทั้งญี่ปุ่น ขายสิ่งที่เรียกกันว่า “ราเม็ง” ซึ่งเป็นที่นิยมมากเพราะมีรสชาติอร่อย แต่รับบริการกันได้เฉพาะโอกาสพิเศษเพราะราคาไม่ถูกนัก

          จุดเปลี่ยนสำคัญเกิดขึ้นในปี 1958 เมื่อมีผู้คิดประดิษฐ์บะหมี่สำเร็จรูปโดยนาย Momofuku Ando ผู้ก่อตั้งบริษัทใหญ่เชื้อสายไต้หวันญี่ปุ่นผลิต “ราเม็ง” ชนิดสำเร็จรูปแบบ “มาม่า ยำยำ ไวไว” ที่ทำให้ใครก็สามารถบริโภคได้ในราคาถูก ความนิยม “ราเม็ง” จึงพุ่งสูงขึ้นอย่างไม่เคยมีมาก่อน

          ในทศวรรษ 1980 “ราเม็ง” ก็กลายเป็นอาหารประจำชาติญี่ปุ่นอย่างเต็มตัว “ราเม็ง” มีลักษณะและรสชาติเฉพาะ แตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น โดยมีเรื่องราวและประวัติศาสตร์ของตัวเองจนในปี 1994 มีพิพิธภัณฑ์ “ราเม็ง” เกิดขึ้นในเมือง Yokohama

          สิ่งที่ทำให้ “ราเม็ง” แตกต่างกันนั้นมี 2 อย่างคือตัวเส้นกับน้ำซุป โดยทั่วไปเส้น “ราเม็ง” จะประกอบด้วยวัสดุ 4 อย่างคือ แป้งสาลี เกลือ น้ำ และ Kansui ซึ่งเป็นน้ำแร่มีส่วนผสมของโซเดียมคาร์บอเนตและโพแทสเซียมคาร์บอเนต การใส่น้ำ Kansui ทำให้เส้นมีสีเหลืองอ่อนและเนื้อแน่น ผู้ผลิตบางเจ้าที่คุณภาพรองลงมาก็ใช้ไข่แทน Kansui (สำหรับเส้นที่ไม่ใส่ทั้ง Kansui และไข่ ก็จะเป็นเส้นหมี่สำหรับผัด Yakisoba อาหารญี่ปุ่นที่เป็นเส้นแห้งผัดน้ำมันและซอสพิเศษออกหวานเผ็ด ๆ) เส้น “ราเม็ง” มีหลายรูปแบบและความยาว มีทั้งหนา บาง เส้นกว้างแบบริบบิ้น เป็นเส้นตรงหรือคดงอ

          สำหรับน้ำซุปนั้นโดยทั่วไปมาจากน้ำต้มไก่หรือหมูผสมกับผงปลาทูน่า สาหร่ายทะเล ปลาซาดีนแห้ง เห็ดชิตาเกะ หัวหอม โดยเติมเกลือหรือ Miso (ถั่วเหลืองบดเค็ม) หรือน้ำปลาญี่ปุ่น

          ด้วยน้ำซุปและเส้นเช่นนี้จึงออกมาเป็น “ราเม็ง” 4 ชนิดด้วยกัน กล่าวคือ (1) shio ramen ซึ่งน่าจะเป็น “ราเม็ง” ชนิดเก่าแก่ที่สุด น้ำซุปจะใสออกสีเหลืองและใส่เกลือหนักหน่อย ผสมไก่ ผัก ปลา และสาหร่ายทะเล บางครั้งก็มีกระดูกหมู แต่จะไม่ต้มนาน เส้นนั้นเนื้อแน่นและหนาพอควร เป็นเส้นตรง โรยหน้าด้วยแผ่นไส้กรอกปลาสีขาวแซมชมพูหรือแดง

          (2) tonkotsu “ราเม็ง” มีซุปขุ่นข้นเพราะเคี่ยวกระดูกหมู ไขมัน เอ็น เป็นเวลาหลายชั่วโมง มักผสมน้ำซุปข้นจากไก่และผักด้วย เส้นบางและตรง โรยหน้าด้วยน้ำมันงา

          (3) shoyu “ราเม็ง” มีน้ำซุปใสสีน้ำตาลซึ่งมาจากการต้มไก่และผัก โดยใส่น้ำปลาญี่ปุ่นหนักมือหน่อย เส้นมักจะขดงอไม่ตรง แต่งหน้าด้วยหน่อไม้หมัก ต้นหอม ไข่ต้ม ถั่วงอก โรยพริกไทย บางครั้งก็ใส่เครื่องเทศจีน ซอสพริกในน้ำซุป

          (4) miso “ราเม็ง” เป็น “ราเม็ง” ที่มาล่าสุด เริ่มเป็นที่รู้จักกันดีในประมาณ ค.ศ. 1965 ถือได้ว่าเป็นของญี่ปุ่นแท้โดยพัฒนาจากฮอกไกโด น้ำซุปใส่ miso อย่างหนักมือผสมด้วยน้ำซุปข้นจากปลา หรือน้ำมันไก่ หรือน้ำมันหมู ดังนั้นน้ำซุปจึงข้นมาก มีรสจัด มักโรยหน้าด้วยใบหอม หมูบด งา กระเทียมบด น้ำพริกบด เส้นนั้นหนา ขดงอ และค่อนข้างเหนียว

          สำหรับโซบะนั้นเป็นอาหารดั้งเดิมของชาว Edo (ชื่อสมัยใหม่คือโตเกียว) มาตั้งแต่สมัย โชกุน (ค.ศ. 1192-1867) คำว่าโซบะหมายถึง buckwheat (ธัญพืชชนิดหนึ่งซึ่งไม่ใช่ข้าวสาลี) ซึ่งเป็นต้นน้ำที่เอามาทำแป้งและเป็นเส้นโซบะ ข้าวสาลีนี้อุดมด้วยสาร thiamine ซึ่งช่วยป้องกันโรคเลือดออกตามไรฟัน (beri beri) ซึ่งเป็นการแก้ไขการบริโภคแต่ข้าวขาวซึ่งขาดสารนี้ได้เป็นอย่างดี โซบะจะมีเส้นบางออกไปทางกลม บริโภคได้ทั้งร้อนในซุปกับทั้งเย็น

          อูด็องนั้นทำจากแป้งสาลีเหมือนกันแต่เส้นหนา ยาว ขาว (ไม่อยากบอกว่าคล้ายตัวตืดที่อ้วนพี) คนญี่ปุ่นบริโภคกันมากกว่า 800 ปีเช่นเดียวกับโซบะ น้ำซุปก็มีรสชาติหลากหลายกันออกไปตามท้องถิ่น ถือได้ว่าเป็นอาหารญี่ปุ่นที่เก่าแก่กว่า “ราเม็ง” หลายร้อยปี

          ไม่ว่าจะเป็นราเม็ง โซบะ หรืออูด็อง ทั้งหมดล้วนมีที่มาจากจีนซึ่งบริโภคอาหารเส้นแบบนี้มานับพัน ๆ ปี เชื่อกันว่า pasta ชนิดเส้นของอิตาลีก็น่าจะมาจากจีนเช่นเดียวกันโดย มาโคโปโลเป็นผู้นำมาเมื่อประมาณ 700-800 ปีก่อน

          การทราบที่มาที่ไปของอาหารเหล่านี้อาจทำให้ท่านผู้อ่านบริโภคด้วยความสนุก และด้วยความเคารพในประวัติศาสตร์ของมันมากขึ้น แต่ไม่ว่าจะรู้สึกอย่างไรก็ตามรับรองได้ว่าช่วยทำให้มีแคลอรี่ให้เผาหลาญมากขึ้นแน่ ๆ

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
24 กุมภาพันธ์ 2558

          มีนักปรัชญ์กล่าวไว้ว่า “เรื่องเล่าเกี่ยวกับตัวเองมักเกินความจริง” คำกล่าวนี้ใช้ได้กับคนเกือบทั้งหมดโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีของ Brian Williams นักอ่านข่าวทีวีชื่อดังของสหรัฐอเมริกา ที่น่าสนใจก็คือพูดเกินจริงเพียงครั้งเดียวทำให้สูญเสียรายได้ปีละ 320 ล้านบาทไป

          การพูดเกินเลยความจริงไปบ้างนั้นมนุษย์ก็กระทำด้วยกันทั้งนั้นแหละ เพื่อความสนุกตื่นเต้น เพื่อโน้มน้าวคนฟัง เพื่อให้เห็นความสำคัญของคนพูด เพื่อลวงให้เข้าใจผิด เพื่อสร้างภาพ ฯลฯ แต่สำหรับบางคนมันก็อาจฝังลึกจนเป็นนิสัยได้

          กรณีของ Brian William นั้นไม่น่าเชื่อว่าเพียงการพูดเกินความจริงไม่มากและ ครั้งเดียวเท่านั้นก็ทำลายเขาได้ ถ้าเขาอยู่ในประเทศอื่นโดยเฉพาะประเทศกำลังพัฒนา เช่น สารขัณฑ์แล้ว คงเห็นว่าเป็นเรื่องขี้ปะติ๋วเพราะคนประเทศนี้เห็นโกหกคำโตกันทุกวันเป็นประจำ

          Brain Williams เป็นคนที่วงการทีวีอเมริกันเรียกว่า Anchorman (Anchor = สมอเรือ) หรือ Anchorwoman คือเป็นพิธีกรหลักคนสำคัญในรายการข่าวของเครือข่ายทีวี ซึ่งเขาถือว่าเป็นรายการสำคัญโดยเฉพาะในตอนเย็น Anchorman ออกรายการอื่น ๆ ของเครือข่ายด้วยและแสดงตนให้คนดูทีวีเห็นว่าเป็นคนสำคัญของสังคมและเป็นตัวแทนของเครือข่าย พูดง่าย ๆ ก็คือเป็นมากกว่าผู้อ่านข่าวมากมาย

          ในสหรัฐอเมริกาเครือข่ายโทรทัศน์ดั้งเดิมในระดับชาติประเภทที่ไม่ใช่เคเบิลก็ได้แก่ NBC / CBS / ABC ฯลฯ ซึ่งแข่งขันกันอย่างมากเพื่อแย่งเรทติ้งอันมีผลต่อรายได้อย่างสำคัญ

          Anchorman ไม่ใช่มานั่งอ่านข่าวเท่านั้น หากเป็นคนเลือกข่าว ให้ลำดับความสำคัญของข่าว ศึกษาเนื้อหาและวิเคราะห์ข่าวและแนวโน้มเหตุการณ์สำคัญ ข่าวแต่ละชิ้นจะตรวจแก้ไขแต่งเติม และสำหรับบางข่าวสำคัญจะเป็นคนเขียนสองสามประโยคนำเพื่อดึงดูดความสนใจในข่าว บ่อยครั้งต้องออกทำข่าวภาคสนามเช่นเดินทางไปในสนามรบ เหตุการณ์ภัยพิบัติ ฯลฯ

          ความเป็น Anchorman ไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องเป็นคนพูดจาคล่องแคล่ว มีท่วงท่าพูดน่าเชื่อถือและไว้วางใจ หน้าตาดี และเหนือกว่าสิ่งอื่นใดต้องมี “กึ๋น”

          Brian William มีสิ่งเหล่านี้ทั้งหมด เขาจึงได้เป็น Anchorman ของ NBC ในรายการ NBC Nightly News มายาวนานถึง 10 ปี ก่อนหน้านี้ NBC เป็นรองเครือข่ายอื่นอยู่ แต่ด้วยผลงานของเขาตั้งแต่ปี 2007 NBC ก็กลายเป็นหมายเลขหนึ่งของรายการข่าวตอนเย็น

          คนดูชอบหน้าตาอันหล่อเหลา และชอบท่วงท่าการพูดที่มีจังหวะจะโคนน่าเชื่อถือ ซึ่งคุณลักษณะหลังนี้สำคัญมากสำหรับ Anchorman เนื่องจากถ้าคนดูไม่เชื่อถือไว้วางใจคำพูดของเขาแล้ว รายการก็จะตกจากความนิยมของผู้ชม

          ตรงจุดนี้แหละที่ทำให้เขาดับ เรื่องมันเป็นอย่างนี้ครับ เมื่อมีคนสัมภาษณ์เขาในปี 2013 เขาเล่าว่าเขาเคยไปทำข่าวตอนที่อเมริกาบุกอิรักในปี 2003 โดยเฮลิคอปเตอร์ที่เขานั่งไปถูกยิงด้วยจรวด RPG และในรายการข่าวของเขาเมื่อ 30 มกราคม 2015 เขาก็พูดอย่างเดียวกันอีก คราวนี้ก็เป็นเรื่องขึ้นมาอย่างที่เขาคาดไม่ถึง

          ช่างเครี่องเฮลิคอปเตอร์ของหนึ่งใน 3 ลำที่บินไปด้วยกันในครั้งที่ Brian Williams กล่าวถึงเขียนใน facebook ว่า Brian พูดเกินเลยความจริงเพราะลำที่เขานั่งไปไม่โดน RPG อีกลำต่างหากที่ถูกยิงจนต้องลงจอดฉุกเฉิน ลำที่ Brian นั่งไปนั้นมาถึงจุดเกิดเหตุหลังจากเหตุการณ์ถูกยิงแล้วกว่าครึ่งชั่วโมง คนที่อยู่ในเหตุการณ์คนอื่น ๆ ก็ออกมายืนยันตรงกัน

          Brian หายเงียบไปพักหนึ่งแล้วตอบอย่างมึน ๆ ออกมาว่าเขาผิดพลาดไปเพราะมัวแต่คิดจะชื่นชมนักบิน และเมื่อถูกรุกหนักเข้าเขาก็บอกว่าจำผิดไป

          ข้อสงสัยก็คือเหตุใดเขาต้องพูดสิ่งที่ไม่จริง คำตอบก็คงเป็นดังที่กล่าวไปแล้ว ในการพูดครั้งแรกของเขานั้นไม่มีใครออกมาโต้ตอบ แต่การพูดครั้งหลังในรายการข่าวของเขาเองส่งผลกระทบอย่างที่เขาเองนึกไม่ถึง เพราะสำหรับคนที่รู้เรื่องราวของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นดีเห็นว่ามัน “ล้ำเส้น” เกินไป

          Brian William ถึงเรียนไม่จบปริญญาตรี แต่ก็มีความสามารถสูง และมีประสบการณ์ยาวนาน ได้รับรางวัลด้านทีวีมากมายจน NBC ไว้ใจให้เขาเป็น Anchorman มานานถึง 10 ปี เขาไม่เคยผิดพลาดจนมาถึงการโม้เกินความจริงในครั้งนี้ซึ่งอาจทำให้คนดูไม่ให้ความเชื่อถือและไว้วางใจเขาอีกต่อไป

          NBC ประเมินความรู้สึกของผู้ชมอยู่หลายวัน และขณะนี้เขามิได้ออกรายการ NBC Nightly News แล้ว แหล่งข่าวบอกว่าเขางดออกรายการไปสักพักหนึ่งเท่านั้น บ้างก็ว่า NBC เขี่ยเขาออกไปแล้วเพราะทำให้เรทติ้งตก

          ในประเทศที่การแข่งขันของเครือข่ายโทรทัศน์สูงยิ่งเช่นสหรัฐอเมริกา การจ้องจับผิดและการพยายาม ‘เจาะยาง’ คู่แข่งนั้นเป็นสิ่งที่พอคาดเดาได้ เมื่อ Brian William เปิดแผลตัวเองด้วยเรื่องโม้ไร้สาระ มันก็กลายเป็นประเด็นของการขาดความไว้วางใจ ไร้ความน่าเชื่อถือสำหรับผู้ชมไปได้

          คำกล่าวของ Albert Einstein ว่า “ถ้าโกหกได้แม้แต่ในเรื่องเล็ก ๆ แล้วจะมั่นใจได้อย่างไรว่าเขาจะไม่โกหกในเรื่องที่ใหญ่กว่านี้ได้” คงก้องหูคนอเมริกันจนทำให้ Brian Williams ชวดเงิน 320 ล้านบาทจากการพูดเพียงไม่กี่วินาที

          “คำพูดวิ่งเร็วกว่าม้า” เป็นสุภาษิตตะวันตกเมื่อยุคสมัยโบราณที่ยังคงเป็นความจริงในยุคสมัยที่ข่าวสารแพร่กระจายอย่างรวดเร็วในพริบตาและสามารถตรวจสอบความจริงได้อย่างง่ายดาย ดังนั้นผู้มีทางโน้นที่จะโม้โอ้อวดตนเองเกินกว่าความจริงต้องระวังเป็นพิเศษ

          ถึงแม้วัฒนธรรมของประเทศอื่นจะไม่เข้มข้นในเรื่องนี้อย่างเช่นสหรัฐอเมริกา แต่ก็ไม่อาจนอนใจได้ว่าในจังหวะและโอกาสที่เหมาะ ๆ (แต่ไม่เป็นมงคลสำหรับผู้พูด) สังคมไทยจะไม่มี Brian 2 ได้

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
17 กุมภาพันธ์ 2558

          สมาร์ทโฟนไม่ได้มีข้อเสียที่ทำให้เรามีปัญหาเรื่องกล้ามเนื้อที่คอและการเหมือนคนบ้านั่งก้มหน้าอยู่ในโลกของเราคนเดียวโดยไม่พูดจากับผู้คนเท่านั้น ข้อดีก็มีอยู่มาก สิ่งหนึ่งก็คือข้อมูลดี ๆ ที่แลกเปลี่ยนกัน โดยเฉพาะข้อเขียนที่กินใจและทำให้เกิดความคิดต่อเนื่อง วันนี้ผมขอนำเอาบางข้อเขียนที่ได้คัดเลือกมาเรียนเสนอท่านผู้อ่าน

          ชิ้นแรก คือข้อเขียนสั้น ๆ ของท่าน ว.วชิระเมธี เรื่อง “ปาฏิหารย์แห่งการให้” ซึ่งมีข้อความดังต่อไปนี้ (1) ให้ “เวลา” แก่คนที่คุณรัก (2) ให้ “ความรัก” แก่คนในครอบครัว (3) ให้ “ความกตัญญู” แก่บุพการี (4) ให้ “ความรับผิดชอบ” แก่การทำงาน (5) ให้ “อภัย” แก่คนที่หลงผิด (6) ให้ “ความรู้” แก่ผู้ที่ยังเขลา (7) ให้ “ทาน” แก่คนที่ยังขัดสน (8) ให้ “อนาคตที่ดี” แก่คนรุ่นหลัง (9) ให้ “มิตรภาพ” แก่คนทั้งโลก (10) ให้ “ความทุ่มเท” แก่งานที่ทำ (11) ให้ “ความจริงใจ” แก่สัมพันธภาพ (12) ให้ “ความซื่อสัตย์” แก่การทำงาน (13) ให้ “ความเสียสละ” แก่ประเทศชาติ (14) ให้ “ความยินดี” แก่ผู้ประสบความสำเร็จ (15) ให้ “ความ ปล่อยวาง” แก่สิ่งสุดวิสัย (16) ให้ “ความเป็นธรรม” แก่ผู้ถูกรังแก (17) ให้ “มรรคา” แก่ผู้ที่ยังหลงทาง (18) ให้ “ที่พึ่งทางใจ” แก่ผู้สับสน (19) ให้ “อิสรภาพ” แก่ผู้ถูกกิเลสครอบงำ (20) ให้ “โอกาส”แก่ตนเองได้ลิ้มรสพระธรรม

          ชิ้นที่สองเป็น 20 ข้อที่ควรให้ลูกรู้และปฏิบัติก่อนอายุ 45 …..(1) ไม่ต้องตั้งใจเรียนมากไปในสายวิชาที่ตนเลือก แต่ภาษาอังกฤษจำเป็นมาก ๆ จงให้ใส่ใจ ส่วนวิชาอื่น ๆ เอาแค่ดีพอหางาน ดี ๆ ทำก็พอ เพราะโลกแห่งความเป็นจริง วัดกันที่ผลงาน ไม่ใช่ที่เกรดภาษาอังกฤษสร้างผลงานได้ (2) การทำกิจกรรมในรั้วมหาวิทยาลัยนั้นสำคัญมากพอ ๆ กับการคร่ำเคร่งหน้าตำราเรียน (3) เลือกงานที่เราชอบนั้นใช่ แต่อย่าลืมด้วยว่าอาชีพนั้น..สามารถเลี้ยงดูตัวเราได้จริงหรือเปล่า ถ้าไม่ใช่ก็อย่าหลอกตัวเอง (4) เมื่อถึงวัยทำงานใครเก็บเงินก่อนรวยเร็วกว่า และสิ่งสำคัญที่ต้องจำไว้ คือ “ชีวิตที่ไม่มีหนี้คือชีวิตที่ประเสริฐที่สุด” (5) หาเป้าหมายในชีวิตให้เจอโดยเร็วที่สุด เพราะมันจะเป็นเครื่อง นำทางของคุณ ในชาตินี้ตลอดไป (6) ซื้อบ้านก่อนที่จะซื้อรถ เพราะบ้านมีแต่จะมีมูลค่าเพิ่มขึ้น รถมีแต่มูลค่าลดลงชื่อก็บอกอยู่แล้วว่า รถ=ลด (7) ดอกเบี้ยบ้านนั้นมหาโหดมากรีบใช้ให้หมดโดยเร็วพลันก่อนที่จะแก่แล้วผ่อนไม่ไหว (8) การเก็บเงินเป็นแค่บันไดขั้นแรกสู่ความร่ำรวย แต่ขั้นต่อมาคือ ต้องรู้จักลงทุน อย่าลืมคบกับที่ปรึกษาการเงินไว้เป็นเพื่อน (9) อย่าเป็นศัตรูกับใครก็ตามบนโลก ใบนี้ เพราะคุณจะไม่มีทางรู้ว่าวันหนึ่งเขาอาจจะยิ่งใหญ่มากจนกลับมาทำร้ายคุณก็เป็นได้ (10) คอนเน็คชั่นหรือสายสัมพันธ์เป็นสิ่งที่สำคัญมาก ๆ ต่อให้เก่งแค่ไหนก็สู้การมีเพื่อนเยอะไม่ได้

          (11) ควรมีงานทำมากกว่า 1 งาน เพราะความมั่นคงไม่เคยมีบนโลกใบนี้ (12) อย่าคิดว่าตัวเองทำอะไรได้แค่อย่างเดียวเพราะความสามารถของคนเรามีมากกว่า 1 เสมอ (13) เมื่อมีโอกาสใดก็ตามเข้ามาจงอย่าปฏิเสธ ถึงจะล้มเหลวแต่มันก็คือประสบการณ์ (14) สร้างเนื้อ สร้างตัวให้ได้เร็วที่สุดในขณะที่คุณยังมีกำลัง ยังเป็นหนุ่ม-สาว เพราะการฝ่าฟันอุปสรรคในช่วงอายุมาก ไม่ใช่เรื่องสนุก (15) ออกเดินทางท่องเที่ยวตั้งแต่ยังหนุ่มสาว เพราะเมื่อมีครอบครัวการเดินทางจะเป็นเรื่องยุ่งยากกว่าเดิม (16) เลือกคู่ชีวิต จงคิดให้ดี ๆ อย่าดูแต่ข้อดีของเขา แต่ต้องดูด้วยว่าเราสามารถรับข้อเสียของเขาได้มากแค่ไหน (17) การมีแฟนหรือสามีภรรยายังเลิกกันได้ แต่ความเป็นพ่อแม่ลูกนั้นเลิกกันไม่ได้ เพราะฉะนั้นควรดูแลพวกเขาให้ดี ๆ (18) ความสำเร็จที่มากมายแค่ไหน ก็ไม่สามารถทดแทนความล้มเหลวของครอบครัวได้ (19) ลองหาเวลาอยู่ว่าง ๆ ไม่ต้องทำอะไรเลยดูบ้าง อย่าแบกโลกทั้งใบไว้คนเดียว และอีกอย่างงานก็ไม่ใช่ทุกอย่างของชีวิต (20) สุขภาพเป็นเรื่องสำคัญอันหนึ่งโปรดถนอมตัวเองให้มาก เมื่อยังเป็นวัยรุ่นอย่าใช้ชีวิตให้หนักเกินไป

          ชิ้นที่สามมาจากงานศึกษาของ Dr.Pillemer อาจารย์จาก Cornell ได้ทำการสัมภาษณ์คนแก่ชาวอเมริกันที่อายุเกิน 70 ปีขึ้นไปกว่า 1,200 คน โดยตั้งคำถามว่า “จากประสบการณ์ ชั่วชีวิตอะไรคือบทเรียนสำคัญที่สุดที่อยากจะฝากไว้ให้ลูกหลาน” แล้วเอามาเขียนเป็นหนังสือชื่อ 30 Lessons for Living แต่ 30 เยอะไป..ลองมาดู Top 10 Lessons for Living กัน…..

          (1) เลือกอาชีพที่รักที่ชอบมากกว่าผลตอบแทนทางการเงิน (choose a career for the intrinsic rewards, not the financial ones) คนแก่ ๆ ว่ามันเคยเป็นความผิดพลาดสำคัญในการเลือกอาชีพเพราะไปเลือกที่ผลตอบแทนมากกว่าจะทำในสิ่งที่ชอบและคุณค่าของอาชีพ (2) ให้ทำราวกับจะต้องใช้ร่างกายนี้ไปอีกสักร้อยปี (act now like you will need your body for a hundred years) แปลว่าให้ลด ละ เลิก พฤติกรรมสุ่มเสี่ยงต่อโรคทั้งหลายที่ทำอยู่มันไม่ได้ทำให้เราตายทันทีแต่มันจะทรมานเราตอนแก่นี่แหละ (3) ตอบรับโอกาสที่ผ่านเข้ามาในชีวิต (say “Yes” to opportunities) มีอะไรดี ๆ แจ๋ว ๆ ผ่านเข้ามาอย่าไปปฏิเสธมันเพราะจะต้องมานั่งเสียใจเสียดายทีหลังแน่นอน (4) เลือกคู่ทั้งทีเล็งให้ดีเสียก่อน (choose a mate with extreme care) อย่าด่วนตัดสินใจ ให้ใช้เวลาทำความรู้จักให้ถ่องแท้ มีคนให้สัมภาษณ์คนหนึ่งว่า “Don’t rush in without knowing each other deeply. That’s very dangerous, but people do it all the time.”

          (5) เที่ยวเข้าไว้ (travel more) อันนี้ถูกจริตมาก เมื่อมีโอกาสเดินทางท่องเที่ยวก็ไปเถิด ก่อนจะไปไม่ไหว คนส่วนใหญ่ที่ถูกสัมภาษณ์บอกว่ามันเป็นคุณค่า เป็น highlights ของชีวิตเลยเชียว หลายคนเสียดายเมื่อมองย้อนไปแล้วพลาดการท่องเที่ยวผจญภัยในชีวิต มีคนแก่คนนึงว่า “If you have to make a decision whether you want to remodel your kitchen or take a trip — well, I say, choose the trip!” (6) อยากจะพูด อยากจะบอก ก็พูด ก็บอก เสียเดี๋ยวนี้ (say it now) ให้พูดในสิ่งที่อยากจะพูดเมื่อยังมีโอกาสพูด คนแก่มักจะเสียใจและเสียดายว่าไม่ได้พูดในสิ่งที่เจ้าตัวอยากจะพูดกับหลาย ๆ คนเพราะเราจะมีโอกาสแสดงความรู้สึกที่แท้จริงต่อผู้อื่นได้ก็ต่อเมื่ออีกคนหนึ่งยังมีชีวิตอยู่เท่านั้น

          (7) เวลามีค่า (time is of the essence) ความจริงคือชีวิตนี้สั้นนักแต่ไม่ควรเศร้า เราควรทำสิ่งที่สำคัญและมีค่าเดี๋ยวนี้ อายุมากขึ้น เวลายิ่งโบยบินไปอย่างเร็ว มีป้าคนหนึ่งว่า “I wish I’d learned that in my thirties instead of in my sixties!” (8) ความสุขคือการเลือก สิ่งที่เลือกเองไม่ใช่สิ่งที่เกิดจากเงื่อนไข (happiness is a choice, not a condition) ความสุขไม่ใช่ความสมบรูณ์แบบหรือเป็นไปตาม สิ่งที่เกิดขึ้นที่คาดหวังของคนเราสามารถสุขได้ เพราะเราเลือกที่จะสุขไม่ว่าจะมีอุปสรรคใด ๆ ในชีวิต คนแก่ให้คำแนะนำว่าจงรับผิดชอบต่อความสุขของตัวเราเองตลอดชีวิตเรา (9) การเอาเวลามานั่งกังวลต่อสิ่งต่างๆ เป็นการเสียเวลา (time spent worrying is time wasted) หยุดกังวลนะ หรืออย่างน้อยตัดกังวลออกไปบ้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งความกังวลในสิ่งที่มันยังไม่เกิดขึ้น (10) คิดเล็ก ๆ (think small) ไม่ต้องคิดใหญ่ การซึมซับสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตเป็นเรื่องสวยงาม เป็นสิ่งดี ๆ ในชีวิต เรียนรู้ที่จะมีความสุขกับมัน

          ข้อคิดทั้งหมดเหล่านี้จะมีประโยชน์ก็ต่อเมื่อคนอ่านนำไปปฏิบัติจริง หรือนำไปคิดต่อยอด หรือเกิดการเปลี่ยนแปลงในการมองโลกและวิธีคิด แต่ถ้าอ่านไปก็เห็นชอบไป แต่ผ่านซีกหูหนึ่งออกไปอีกซีกหูหนึ่ง โดยซึมผ่านสมองซึ่งกั้นอยู่ตรงกลาง โดยไม่เกิดสิ่งใดเลยดังกล่าวข้างต้น ก็เป็นที่น่าเสียดาย เพราะทั้ง 3 ชิ้นดังกล่าวนี้เป็นที่ชื่นชอบของคนนับแสนนับล้านคนมาแล้ว

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
10 กุมภาพันธ์ 2558

          เกิดเป็นหญิงก็แสนยากอยู่แล้วในประเทศนี้แถมยากจนมากและเป็นชนกลุ่มน้อยอีกด้วย ชีวิตของเธอจึงไม่น่าจะมีอนาคต อย่างไรก็ดีเธอต่อสู้ฝ่าด่านอันเจ็บปวดจนเป็นหญิงที่มีชื่อเสียงที่สุด คนหนึ่งของอินเดียในปัจจุบัน เธอคือ Mary Kom นักมวยหญิงมีชื่อระดับโลก

          Mary มีชื่อดั้งเดิมว่า Mangate Chungneijang ซึ่งแปลกหูจากชื่อคนอินเดียฮินดู โดยทั่วไป ทั้งนี้ก็เพราะเธอเป็นชนกลุ่มน้อยที่มีชื่อว่า Kom ในรัฐ Manipur (มณีปุระ) ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของอินเดีย

          เมื่อดูแผนที่ทางทิศตะวันออกของอินเดียจะเห็นหน้าตาที่แปลก ดินแดนอินเดีย โอบล้อมบังคลาเทศ (เดิมชื่อว่าปากีสถานตะวันออกหลังอินเดียได้รับอิสรภาพปี ค.ศ. 1947 และเปลี่ยนมาเป็นบังคลาเทศใน ค.ศ. 1971) ทั้งด้านตะวันตกและตะวันออก โดยมีทางผ่านแคบ ๆ ทางเหนือที่ติดกับภูฏาน และรัฐสิกขิม (เดิมเป็นประเทศสิกขิมและถูกยึดกลายเป็นรัฐหนึ่งของอินเดียใน ค.ศ. 1975 ด้วยสถานการณ์เช่นนี้ภูฏานจึงต้องระวังอินเดียเป็นพิเศษ) และย้อยมาทางตะวันออกเป็นรัฐอัสสัม (ไทยอาหม) นาคาแลนด์ เม็กกาลายา มณีปุระ ฯลฯ

          รัฐมณีปุระนั้นติดพรมแดนพม่า ในบริเวณนี้มีชนกลุ่มน้อยอยู่มาก หน้าตาไปทางพวกเรา คล้ายคนภูฏาน และเนปาล (คนในสองประเทศนี้มีหน้าตา 2 แบบ คือ แบบเรากับแบบแขก) Mary ก็หน้าตาออกมาทางคนอีสาน

          ความที่มีหน้าตาแปลกจากคนอินเดียทั่วไปจึงถูกกีดกันโดยสารพัดรูปแบบ อย่างไรก็ตามการที่มาจากชนเผ่าที่ต้องต่อสู้มาตลอดนับร้อยปีเพื่อความอยู่รอด เธอจึงเป็นคนแข็งแกร่งและใช้ความเด่นนี้มาฝึกฝนเป็นนักมวย

          เธอเติบโตมาด้วยอาหารสองมื้อต่อวัน ปากกัดตีนถีบ ปัจจุบันเธอมีอายุ 31 ปี ตลอดเวลา 10 กว่าปีที่ผ่านมา เธอขยันฝึกซ้อม ต่อยคู่ต่อสู้พ่ายแพ้ยับเยินและได้รับรางวัลระดับนานาชาตินับไม่ถ้วน

          เธอมีลูกถึง 3 คนระหว่างชกมวยและได้รับ 5 เหรียญทองจาก Women’s World Amateur Boxing Championship และใน Asian Women’s Boxing Championship เธอได้รับ 4 เหรียญทองอีกด้วย

          ในโอลิมปิกเกมส์ที่ลอนดอนครั้งล่าสุดเธอได้เหรียญทองแดง และได้รับเหรียญทองจากกีฬาเอเชียนเกมส์ครั้งล่าสุดที่เกาหลีใต้ เธอชกครั้งใดแฟนอินเดียนับร้อย ๆ ล้านคนให้กำลังใจเธอ ทั้งที่ในชีวิตจริงกว่าที่เธอจะฝ่าฟันความเอนเอียงในใจของแฟน ๆ ขึ้นมาอยู่ตรงนี้ได้นั้นต้องใช้เหงื่อและน้ำตาไปมากมาย

          เพื่อให้เห็นภาพว่าเธอต้องต่อสู้อะไรมาบ้าง ลองดูสถิติบางประการของประเทศบ้านเกิดของเธอ ในจำนวนของเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 ขวบมีเด็กหญิง 945 คนต่อเด็กชาย 1,000 คน ในปี 1981 ต่อมาในปี 1991 ลดลงเหลือ 927 คน ในปี 2001 เหลือ 914 คน และในปัจจุบันลดลงต่ำกว่า 900 คน มีอะไรเกิดขึ้นกับเด็กหญิงในอินเดียหรือ

          ด้วยการใช้เครื่องอุลตร้าซาวด์ตรวจเพศเด็กในท้องด้วยเงินเพียง 600 รูปี พ่อแม่ก็ตัดสินใจได้ว่าจะทำแท้งหรือไม่ การมีลูกสาวในอินเดียต้องเสียสินสอด หากยากจนไม่มีเงินสินสอดก็จะเสียหน้ามาก และหากแต่งงานไปแล้วไม่สามารถช่วยอุดหนุนลูกสาวและลูกเขยก็แทบจะอยู่ไม่ได้ในหมู่บ้าน ดังนั้นความต้องการลูกชายไว้สืบสกุลจึงมีสูง (จริง ๆ แล้วลูกสาวนั่นแหละผู้สืบสกุลที่แท้จริงเพราะรู้แน่ว่าลูกที่คลอดออกมาเป็นหลานแน่ ๆ หากมีลูกชายก็ไม่อาจแน่ใจได้ว่าเป็นหลานจริง)

          เด็กหญิงที่สามารถรอดมาจนเป็นผู้ใหญ่ได้อย่างปกติจึงนับว่าโชคดีมาก แน่นอนมีพ่อแม่ไม่มากคู่ที่เห็นดีเห็นงามกับการทำแท้ง แต่ลูกสาวก็ต้องฝ่าฟันเติบโตขึ้นผ่านความรู้สึกการเป็นสังคมของผู้ชายของอินเดีย

          Mary เป็นชนกลุ่มน้อยจึงอาจรอดพ้นจากการปฏิบัติแบบนี้ไป เมื่อเริ่มชกมวยก็ประสบกับกรรมการมวยที่เอนเอียงไม่ชอบเธอ ไม่ชอบสไตล์การชกของเธอที่ดุดัน และไล่ล่าคู่ต่อสู้ตลอด (ว่ากันว่าใครเป็นโรคปอด แค่เห็นท่าทีของเธอก่อนชกก็เสียขวัญจนแพ้ในใจไปแล้ว)

          ชีวิตเธอมีการสร้างเป็นหนังไปเมื่อกลางปี 2014 และได้รับความสำเร็จเป็นอย่างดี มีข่าวว่าดาราหญิงหลายคนแย่งกันเล่นเป็นตัวเธอ แต่กี่คนก็ตามสวยกว่าตัวจริงไปทุกคนจน ผู้อำนวยการมีปัญหามาก

          สิ่งที่เตะตาเทรนเนอร์แต่แรกเมื่อเธอหันมาเอาดีทางมวยเพราะไม่มีหนทางใดที่เหมาะกว่านี้สำหรับเธอก็คือความจริงจัง มุ่งมั่น บากบั่น เมื่อคนอื่นเลิกซ้อมแล้วเธอก็ยังไม่ยอมเลิก ยังฝึกซ้อมต่ออย่างเป็นที่ทราบกันดีในค่าย เมื่อเทรนเนอร์จับคู่ให้เธอซ้อมกับผู้ชาย เธอก็แสดงฝีไม้ลายมือจนหาคู่ซ้อมได้ยาก

          คนที่ไม่ชอบเธอบอกว่าเธอเป็นคนก้าวร้าวบนเวทีเพราะเธอมาจากเผ่าพันธุ์ที่ดุดัน แต่ถึงจะไม่ชอบเธอก็ต้องยอมรับว่าเธอเป็นคนถ่อมตัว ไม่ค่อยสุงสิงกับใคร จริงจังกับการชกมาก จนบางครั้งสร้างความตึงเครียดให้แก่ทีมของเธอ แต่นั่นก็คือตัวตนจริงของเธอที่ทุกคนยอมรับแล้วในปัจจุบัน

          นักมวยที่มีอายุขึ้นตัวเลขสามต่างรู้ว่าปลายยุคของอาชีพตนเองได้ใกล้เข้ามาแล้ว Mary ก็ตระหนักถึงความจริงข้อนี้ พร้อมกับรู้ถึงความจำเป็นในการดูแลลูกชาย 3 คนของเธอที่กำลังโตขึ้นทุกวัน

          ถึงแม้ Mary Kom เป็นขวัญใจคนอินเดียที่หน้าตาเป็น ASEAN แต่เธอก็ภูมิใจในการเป็นคนอินเดียของเธอ ทั้งหมดเธอได้ทำในนามของประเทศบ้านเกิด

          Mary Kom เป็นคนธรรมดาที่พิเศษ เพราะเธอเอาชนะทุกการต่อสู้ที่ผ่านมา ไม่ว่าจะเป็นการมีวัฒนธรรมและหน้าตาแปลกแยก ความยากจน การกีดกันไม่ให้เท่าเทียม ความอคติ ทั้งหมดนี้พ่ายแพ้เธอราบคาบก็เพราะจิตใจอันแข็งแกร่งที่สู้ทุกอย่างที่เธอต้องเผชิญหน้า

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
3 กุมภาพันธ์ 2558

          หมอดูศรีลังกาจำนวนมากหน้าแตกไปตาม ๆ กันเมื่อผลการเลือกตั้งประธานาธิบดีเมื่อเร็ว ๆ นี้ออกมาอย่างตรงกันข้ามกับคำพยากรณ์ ประเทศที่มีความใกล้ชิดทางศาสนากับเรามากประเทศนี้กำลังมีการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองและจะมีผลโยงใยไปถึงเรื่องสังคมและเศรษฐกิจอย่างสำคัญ

          ศรีลังกาเป็นเกาะอยู่ทางใต้ของอินเดีย ชายฝั่งของสองประเทศห่างกันแค่ไม่ถึง 50 กิโลเมตร มีพื้นที่ประมาณ 65,000 ตารางกิโลเมตร (100 เท่าของภูเก็ต) มีประชากร 21 ล้านคน ร้อยละ 70 เป็นพุทธ ร้อยละ 13 เป็นฮินดู ร้อยละ 10 เป็นมุสลิม และร้อยละ 7 นับถือศาสนาคริสต์

          ระยะเวลา 25 ปี ของการต่อสู้ระหว่างคนศรีลังกาด้วยกันจบลงในปี 2009 ด้วยการฆ่าสมาชิกของกลุ่มทมิฬแบ่งแยกดินแดนที่เรียกตัวเองว่า Liberation Tigers of Tamil Eelam (LTTTE) อย่างทารุณถึงกว่า 40,000 คน

          ศรีลังกาหรือซีลอน (ชื่อเมื่อก่อนหน้าปี 1972) เป็นแหล่งที่อยู่ร่วมกันอย่างสันติระหว่าง ชาวสิงหล (หน้าตาคล้ายคนไทย นับถือศาสนาพุทธ) ทมิฬ (ผิวดำเป็นฮินดูมีหน้าตาเหมือนแขก อินเดียทางตอนใต้) และชนกลุ่มน้อยอื่น ๆ มายาวนานนับพันปี จนกระทั่งเกิดกลุ่มกบฏทมิฬต้องการแบ่งแยกดินแดนและต่อสู้ด้วยวิธีการก่อการร้าย

          ผู้นำรัฐบาลที่ปราบ LTTE ได้ราบคาบด้วยความรุนแรง คือ นาย Mahinda Rajapaksa ซึ่งเป็นประธานาธิบดีตั้งแต่ ค.ศ. 2005 ในตอนแรกเขาได้รับความชื่นชมจากประชาชนทั่วไปที่ต้องการเห็นความสงบเรียบร้อยแต่ในช่วงเวลาที่ผ่านมาความนิยมลดลงเป็นลำดับเมื่อได้รับรู้ความรุนแรงในการปราบปราม และรู้เห็นการใช้อำนาจเผด็จการเพิ่มมากขึ้นทุกทีของประธานาธิบดี ตลอดจน การเล่นพรรคเล่นพวกแถมรายล้อมด้วยผลประโยชน์ของวงศาคณาญาติท่ามกลางคอร์รัปชั่นที่แพร่ระบาดหนักหน่วง

          นาย Rajapaksa ได้จัดการให้มีการยกเลิกข้อกำหนดในรัฐธรรมนูญที่ให้ประธานาธิบดีดำรงตำแหน่งต่อเนื่องได้เพียงสองสมัย แก้กฎหมายให้อำนาจประธานาธิบดีเพิ่มมากขึ้น น้องชายคนหนึ่งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม อีกคนหนึ่งเป็นรัฐมนตรีกระทรวงพัฒนาเศรษฐกิจ น้องชายอีกคนเป็นประธานรัฐสภา ลูกชายคนโตเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ญาติอีกหลายคนของประธานาธิบดีได้รับตำแหน่งใหญ่โตในรัฐวิสาหกิจ ฯลฯ

          เหตุการณ์ที่ประชาชนระอาก็คือในปี 2013 พรรคของประธานาธิบดีถอดถอนประธานศาลฎีกาหญิงที่ขัดขวางการใช้อำนาจของประธานาธิบดีอย่างไม่อายฟ้าดิน และแต่งตั้งคนของตนเองเป็นแทน เสียงไม่พอใจดังขึ้นจนประธานาธิบดีชิงประกาศเลือกตั้งก่อนถึงกำหนดถึง 2 ปี เพราะมั่นใจว่าจะชนะแน่

          คราวนี้แหละก็ถึงการออกโรงของบรรดาโหรทั้งหลาย คนศรีลังกาโดยปกติเป็นคนเชื่อถือเรื่องดวง นับถือโชคลาง ฤกษ์ผานาที เหมือนคนพม่า คนไทย คนลาว คนกัมพูชา ฯลฯ ซึ่งถ้าจะว่าไปก็คนแถวนี้เกือบทั้งหมด เมื่อถึงเวลาทำนายอนาคตครั้งสำคัญนี้โหรจะนั่งอยู่เฉย ๆ ได้กระไร

          โหรมือดีถูกเชิญมานั่งเรียงกันเป็นลูกชิ้นปิ้งออกโทรทัศน์ โหรฝั่งรัฐบาลบอกว่าดวงของ นาย Rajapaksa นั้นแข็งนักขนาดเอาชนะกบฏทมิฬมาแล้ว ก็อีแค่เลือกตั้งแค่นี้นะหรือไม่พอมือแน่ ดังนั้นจะชนะเลือกตั้งครั้งนี้อย่างแน่นอน บางคนพูดไปไกลถึงว่าอย่าว่าแต่คราวนี้เลย ต่อให้ในการแข่งขันเป็นประธานาธิบดีเทอมที่สี่ก็จะชนะอีกด้วย

          โหรฝ่ายคู่แข่งคือนาย Sirisena ก็ทำนายว่าฝ่ายตรงข้ามชนะแน่ แต่เมื่อได้รับเชิญมาน้อยคนกว่าเพราะรัฐบาลครอบงำสื่ออย่างเต็มที่และเป็นผู้จัดรายการทำนายครั้งนี้จึงฟังดูมีน้ำหนักน้อยกว่า

          คนศรีลังกานั้นเชื่อหมอดูไม่น้อยไปกว่าคนไทย ฝ่ายรัฐบาลต้องการให้เกิดจิตวิทยาของฝูงชนคือเมื่อรู้แน่ว่าชนะก็จะได้ออกมาร่วมลงคะแนนให้ (ฝรั่งเรียกว่า Bandwagon Effect) หรือหากเป็นฝ่ายตรงข้ามจะได้ถอดใจไม่มาลงคะแนน

          อย่างไรก็ดีในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 8 มกราคม 2015 นาย Sirisena คู่ต่อสู้ของประธานาธิบดีเป็นผู้ชนะไปด้วยคะแนนร้อยละ 51.2 กับคะแนนร้อยละ 47.6 ของนาย Rajapaksa ซึ่งเรียกได้ว่าฉิวเฉียด นาย Sirisena ชนะอย่างหน้าบาน แต่บรรดาโหรฝ่ายรัฐบาลหน้าแตกชนิดหมอปฏิเสธเย็บ

          นาย Sirisena นั้นเมื่อก่อนหน้าที่ประธานาธิบดี Rajapaksa ประกาศให้มีการเลือกตั้ง เป็นเลขาธิการพรรคของประธานาธิบดี และเป็นรัฐมนตรีคนสำคัญของรัฐบาล ทันทีที่ประกาศลงแข่งก็ถูกนาย Rajapaksa ปลดออกจากพรรคพร้อมกับเพื่อนร่วมทีมที่แยกตัวออกมาด้วยความโกรธที่อาจหาญมาแข่งขันกับ ‘ราชา’ ที่ว่ากันว่าเกือบยึดประเทศได้สำเร็จแล้ว

          นาย Rajapaksa แนบแน่นกับจีน และชอบพอกับรัสเซีย หันหลังให้โลกตะวันตก โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา ส่วนนาย Sirisena นั้นนโยบายแตกต่างออกไป ผู้วิจารณ์การเมือง เชื่อว่าชัยชนะของนาย Sirisena ผู้เป็นนักการเมืองมาอย่างโชกโชนในวัย 63 ปี เคยเป็นรัฐมนตรีมาหลายกระทรวงในหลายรัฐบาลและหลายพรรคจะเปลี่ยนผันทิศทางของศรีลังกา

          ประธานาธิบดีคนใหม่สาบานตนเข้าดำรงตำแหน่งในวันรุ่งขึ้นหลังเลือกตั้งทันที (ไม่ยอมให้ประธานศาลฎีกาที่นาย Rajapaksa แต่งตั้งเป็นผู้ประกอบพิธี) ประกาศว่าจะปรับลดอำนาจของประธานาธิบดีลง โดยจะหันประเทศไปสู่ระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภา ใช้การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากประชาชนเป็นฐานไปสู่การได้นายกรัฐมนตรีจากสภาฯ ทั้งหมดจะกระทำให้เสร็จในเวลา 100 วัน

          คำถามที่คนสงสัยก็คือเหตุใดประธานาธิบดี Rajapaksa จึงยินยอมถ่ายโอนอำนาจให้ง่ายดายนักหลังจากมีการประกาศคะแนนไม่นาน คำตอบที่ปรากฏในสื่อต่างประเทศก็คือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นหลังฉาก โดยมีความว่าจริง ๆ แล้วประธานาธิบดีนั้นเชิญผู้นำทุกเหล่าทัพเข้าหารือทำนองจะทำรัฐประหารเมื่อรู้ว่าจะแพ้ แต่เมื่อมีการปฏิเสธและมีการสัญญาจากประธานาธิบดีคนใหม่ว่าจะไม่มีการรื้อฟื้นคดีฆ่าโหดกบฏทมิฬขึ้นมาเล่นงานนาย Rajapaksa ในระดับประเทศและระหว่างประเทศ การถ่ายโอนอำนาจจึงเป็นไปอย่างราบรื่น

          สื่อต่างประเทศอีกกระแสหนึ่งกล่าวว่าประธานาธิบดีคนใหม่ Sirisena ก็ไม่น่าจะรื้อฟื้นคดีเพราะในปลายยุคการปราบกบฏทมิฬที่มีความรุนแรงนั้นตัวเขาเองก็เป็นรักษาการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมที่รับผิดชอบงานนี้อยู่ด้วย

          ศรีลังกาเป็นมิตรประเทศที่ดีของไทยมายาวนาน ในสมัยพ่อขุนรามคำแหงเรารับ พระพุทธศาสนาแบบลังกาวงศ์จากลังกาในประมาณ พ.ศ. 1820 เพื่อมาเผยแพร่ทั่วอาณาจักรสุโขทัย และต่อมาในสมัยอยุธยา พ.ศ. 2294 รัชสมัยของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ สยามได้ส่งสมณทูตไทยจำนวนสิบรูปไปลังกาตามคำทูลของพระเจ้ากิตติราชสิงหะกษัตริย์ลังกาเพื่อทำการบรรพชาอุปสมบท กุลบุตรชาวลังกาจนเกิดนิกายสยามวงศ์ขึ้นในลังกาซึ่งสืบทอดมาจนถึงทุกวันนี้

          ศรีลังกาตั้งอยู่ในตำแหน่งสำคัญของเส้นทางเดินเรือของเรือบรรทุกสินค้และน้ำมันของชาวโลก และอยู่ใกล้อินเดียซึ่งกำลังกลายเป็นคู่แข่งขันสำคัญของจีน การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้จึงเป็นที่จับตาของชาวโลก และโลกได้เรียนรู้ว่าอย่าไปเชื่อหมอดู จงเชื่อคะแนนเลือกตั้งที่สุจริตจากประชาชนเท่านั้น

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
27 มกราคม 2558

          ธนบัตรเป็นสิ่งที่แปลกกว่ากระดาษทั้งปวง มันมีกลิ่นประจำตัวที่สามารถทะลุซองจดหมายได้ มีพื้นผิวที่ถึงจะหลับตาสัมผัสก็บอกได้ว่าเป็นธนบัตร ธนบัตรของประเทศใดก็ตามล้วนมีความงดงามในตัวจนเป็นที่น่าเชื่อถือ และประการสำคัญไม่มีใครโยนทิ้งไม่ว่าจะเก่าขาดรุ่งริ่งเพียงใดก็ตาม กระดาษประหลาดแผ่นนี้มีเรื่องเล่าที่น่าสนใจ

          เมื่อมนุษย์พัฒนาสมองขึ้นจนเริ่มรู้จักการแลกเปลี่ยนสินค้ากันเมื่อหลายหมื่นปีก่อน ขั้นตอนต่อมาก็คือการใช้สิ่ง “ของมีค่า” เป็นตัวแทนสินค้าที่แลกเปลี่ยนกันเพื่อความสะดวก สิ่งของที่ใช้กันก็ได้แก่เปลือกหอย เมล็ดโกโก้ และเหรียญโลหะเมื่อ 600-700 ปีก่อนคริสตกาล หรือเมื่อเกือบ 3 พันปีก่อน ทั้งในวัฒนธรรมอินเดีย จีน กรีก และโรมัน

          โลหะที่ใช้ก็มีมากมาย เช่น ทองแดง ดีบุก เงิน ทองคำ และพัฒนาขึ้นเป็นลำดับจนเป็นโลหะผสมหลากหลายชนิดที่ใช้กันอยู่ทุกวันนี้ อย่างไรก็ดีน้ำหนักและขีดจำกัดมูลค่าของมันเป็นอุปสรรคจนทำให้เกิดธนบัตรขึ้นมาใช้ประกอบ

          นักประวัติศาสตร์พบว่ามีการใช้ธนบัตรเป็นครั้งแรกในสมัยราชวงศ์ฮั่นประมาณ 118 ปีก่อนคริสตกาล (หลังพุทธกาลประมาณ 400 ปีเศษ) โดยใช้เป็นแผ่นหนัง ไอเดียก็คือธนบัตรเป็น “สัญญา” ว่าผู้ถือสามารถนำไปชำระหนี้ได้ เอาไปแลกเปลี่ยนเป็นสิ่งมีค่าได้ดังที่ระบุไว้ใน ‘สัญญา’ ดังนั้นธนบัตรจึงมีค่าไม่ต่างไปจากเหรียญทองคำหรือเงินตราบที่ผู้ออกธนบัตรทำตามคำสัญญา

          จากแผ่นหนังมาเป็นกระดาษในสมัยราชวงศ์ถัง (ค.ศ. 618-907) โดยผู้ถือคือพ่อค้า แม่ขายในทุกระดับ ออกโดยผู้ซึ่งเป็นที่น่าเชื่อถือในเมืองต่าง ๆ พ่อค้าไม่ต้องแบกถุงเงินถุงทองหนักข้ามระยะทางไกล แต่รับเป็นธนบัตรแทน เมื่อถึงอีกเมืองหนึ่งก็เอาไปจ่ายและรับมา ธนบัตรรูปแบบต่าง ๆ ซึ่งออกโดยหลายผู้มีอิทธิพลก็มีการยอมรับซึ่งกันและกันตราบที่ผู้ออกธนบัตรยังมีความน่าเชื่อถือ

          ธนบัตรกลายเป็นเอกสารที่ออกโดยรัฐบาลกลางอย่างถูกต้องตามกฎหมายใน ค.ศ. 960 ในสมัยราชวงศ์ซ่ง ต่อมาเมื่อเห็นประโยชน์ที่เกิดขึ้นรัฐบาลกลางก็เลยกลายเป็นผู้ผูกขาดการผลิต “สัญญา” นี้หรือพิมพ์ธนบัตรแต่เพียงผู้เดียว

          ประโยชน์ก็คือรัฐบาลเสกอากาศมาเป็นเงินได้ เมื่อก่อนต้องมีเหรียญเงินเหรียญทองเป็นตัวตนจริง ๆ ให้ประชาชนใช้ คราวนี้แค่ผลิต “สัญญา” หรือกระดาษออกมาโดยใช้บล็อกไม้เป็นแม่พิมพ์ รัฐบาลกลางก็มีเงินใช้อย่างสบาย

          ธนบัตรในยุโรปเริ่มปรากฏตัวใน ค.ศ. 1661 ในสวีเดน นักประวัติศาสตร์เชื่อว่าเป็นผลพวงมาจากการกลับมาจากการเดินทางไปเอเชียและอยู่ในจีนรวมทั้งหมด 24 ปีของมาร์โค โปโล (มีชีวิตอยู่ระหว่าง ค.ศ. 1254-1324) มาร์โค โปโล เป็นคนเวนิส และไม่ใช่คนตะวันตกคนแรกที่ไปเอเชีย แต่เป็นคนแรกที่มีการบันทึกการเดินทางและสิ่งที่ได้พบเห็นไว้อย่างละเอียด สารพัด pasta ของคนอิตาลีในปัจจุบันก็เชื่อกันว่ามีที่มาจากเส้นก๋วยเตี๋ยวที่เขาเห็นในเมืองจีน ส่วนมะเขือเทศที่คนอิตาลีขาดไม่ได้ในปัจจุบันนั้นโดยแท้จริงแล้วเพิ่งบริโภคกันไม่เกิน 500 ปีเศษหลังจากที่โคลัมบัสนำมาจากทวีปอเมริกา พืชอื่นที่โลกเก่าคือยุโรปและเอเชียรู้จักหลังการเดินทางไปทวีปอเมริกาของโคลัมบัสก็คือข้าวโพด สาเก มันฝรั่ง มันเทศ ฯลฯ

          ธนบัตรมีเรื่องสนุกหลายเรื่องดังต่อไปนี้ (1) นิตยสาร Discovery ฉบับ 1501 เมื่อไม่นานมานี้ระบุว่าร้อยละ 90 ของธนบัตรอเมริกันพบเศษของยาเสพติดโคเคนติดอยู่ ข้อเท็จจริงนี้ได้มาจากการพิสูจน์ธนบัตรจาก 17 เมืองใหญ่ในสหรัฐอเมริกา สำหรับวอชิงตันดี.ซี. ซึ่งเป็นเมืองหลวงนั้นตัวเลขนี้สูงขึ้นไปถึงร้อยละ 95 การพบเศษโคเคนเช่นนี้มีความหมายอย่างไรคงไม่ต้องเดาต่อนะครับ

          (2) นอร์เวย์กำลังออกธนบัตรชุดใหม่ที่มีภาพและสัญญลักษณ์สะท้อนวัฒนธรรมนอร์เวย์โดยนำเสนอในรูปของศิลปะสมัยใหม่อย่างงดงามและล้ำหน้า ผู้คนเรียกกันว่า Kroner Creativity

          (3) ออสเตรเลียเป็นประเทศแรกในโลกที่ออกธนบัตรที่มิใช่กระดาษหากเป็น polymer (เป็นแผ่นพลาสติกบาง บ้านเราก็เคยใช้อยู่พักหนึ่งและเลิกไป) โดยออกในปี 1988 เป็นต้นมา ธนบัตรชนิดนี้คงทนอยู่นานกว่ากระดาษ 4 เท่าซึ่งช่วยลดต้นทุนและทำให้ปลอมได้ยากขึ้น อีกทั้ง รีไซเคิลได้และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากกว่ากระดาษที่มาจากต้นไม้

          (4) อังกฤษปัจจุบันมีการเปลี่ยนธนบัตรเงินปอนด์หลายมูลค่าอยู่เนือง ๆ โดยยกเลิกธนบัตรแต่ละมูลค่าไม่พร้อมกัน เข้าใจว่าเพื่อไม่ให้กลายเป็นสกุลสำคัญในการปลอมแปลงและไม่ให้แอบเก็บไว้โดยมีวัตถุประสงค์ที่ไม่สุจริต

          คนปลอมธนบัตรย่อมไม่อยากปลอมธนบัตรที่ต้องรีบใช้ให้หมดใน 4-5 ปี ต้องลงทุนแกะบล็อกเพื่อปลอมบ่อยทำให้ต้นทุนสูง ไม่มีใครอยากแอบเก็บไว้เพราะเมื่อธนบัตรหมดค่า หากจะใช้ต้องเปลี่ยนธนบัตรโดยเอาไปแลกเป็นธนบัตรใหม่ที่ธนาคารเท่านั้น คนที่เป็นโจรที่อยากแอบเก็บไว้ก็จะไม่ชอบเงินสกุลนี้อย่างแน่นอน

          ในทางตรงกันข้ามธนบัตรดอลล่าร์ของสหรัฐอเมริกาไม่เคยเปลี่ยนหน้าตามานานหลายทศวรรษ ทุกใบมีสีเขียวหมด ไม่ว่าร้อยเหรียญ หรือหนึ่งเหรียญ อย่างไรก็ดีการเป็นเงินสกุลหลักของโลกทำให้ไม่สามารถเลียนแบบการกระทำของเงินปอนด์ได้

          สุดท้ายมีชายผู้หนึ่งหากินโดยหัวใจสร้างสรรค์ เขาเขียนชื่อที่อยู่ด้วยหมึกสีแดงลงบนธนบัตรหนึ่งเหรียญสหรัฐที่ผ่านมือเขาในการใช้จ่ายทุกวันและเขียนว่า ‘กรุณาส่งธนบัตรใบนี้ให้ผมด้วย ผมยากจนมาก’ ตลอดเวลาหลายปีที่ผ่านมา เขาได้รับธนบัตรกลับมาทุกวัน ๆ ละประมาณสองเหรียญอย่างสม่ำเสมอ จนเป็นรายได้หลักของเขา พูดง่าย ๆ ทุกรายจ่ายที่ออกไปจากกระเป๋า มันจะหมุนกลับมาเป็นรายได้ให้เขา

          ธนบัตรโดยแท้จริงแล้วมันก็คือเศษกระดาษธรรมดา ๆ นี่เอง แต่ไม่มีใครทิ้งหรือหากตกอยู่ก็แย่งกันเก็บ บ้างก็ชอบเก็บไว้ที่บ้านเป็นหลาย ๆ สิบล้านเพราะต้องดมกลิ่นก่อนนอน ทั้งหมดนี้ก็เป็นเพราะมั่นใจว่ามันมีค่าตามที่ระบุอยู่บนหน้าธนบัตรจนสามารถเอาไปใช้ต่อได้ไม่ว่าในการซื้อของ การออม หรือการชำระหนี้ ถ้าความเชื่อมั่นเช่นนี้หมดไปเมื่อใดมันก็กลายเป็นสิ่งรกบ้านทันที

          จำตั๋วสัญญาใช้เงินของบริษัทเงินทุนที่เจ๊งไปเมื่อตอน ‘ต้มยำกุ้ง’ หรือจดหมายยืนยัน “ชิ้นส่วนรถยนต์” ของแชร์แม่ชม้อยได้ไหมครับ ธนบัตรที่ผู้คนหมดศรัทธาก็เข้าหรอบเดียวกัน

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
20 มกราคม 2558

          สำหรับคนรุ่นผู้ใหญ่ Dag Hammarskjöld (DH ดั๊ก ฮัมมาร์โชลด์) เป็นชื่อที่คุ้นหูเพราะเป็นเลขาธิการสหประชาชาติที่เสียชีวิตขณะปฏิบัติหน้าที่เมื่อ 50 กว่าปีก่อน บัดนี้ DH มีชื่อเสียงดังขึ้นมาอีกครั้ง เมื่อมีคำขอร้องอย่างเป็นทางการให้เปิดการสอบสวนใหม่เพื่อชำระประวัติศาสตร์ที่คาใจคนสวีเดนมานานปี

          ในวันที่ 18 กันยายน ค.ศ. 1961 ขณะที่ DH เดินทางไปเจรจาหย่าศึกระหว่างรัฐบาลคองโกกับผู้นำกบฏแบ่งแยกดินแดนแคว้นคาตังกาของสาธารณรัฐคองโก (Moise Tshombe) เครื่องบิน Douglas DC – 6 ก็ตกใกล้เมือง Ndola ใน North Rhodesia (ปัจจุบันคือ Zambia) ตัวเขาและอีก 15 คน เสียชีวิตทั้งหมด

          เครื่องบินตกครั้งนั้นสร้างความฉงนใจแก่ชาวโลกโดยเฉพาะชาวสวีเดนซึ่งรักใคร่และชื่นชมความสำเร็จของ DH เนื่องจากไม่อาจสรุปได้ว่าอะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้เครื่องบินตก ถึงแม้จะมีการสอบสวนกันอีกถึง 3 คณะในเวลาต่อมาก็ตาม

          เจ้าหน้าที่อังกฤษผู้สอบสวนสรุปว่าเป็นความผิดพลาดของนักบิน แต่ก็ไม่สามารถหาหลักฐานมาสนับสนุนได้อย่างชัดเจนว่าผิดพลาดอย่างไร

          บริบทของการเมืองในยุคเปลี่ยนผ่านจากการเป็นอาณานิคมสู่การเป็นประเทศอิสระของสาธารณรัฐคองโกก็คือการแย่งชิงผลประโยชน์ในบริเวณนั้น โรดิเชียเหนือเป็นอาณานิคมของอังกฤษ ส่วนคองโกซึ่งอยู่ใกล้กันเป็นอาณานิคมของเบลเยี่ยมซึ่งมีแคว้นคาตังกาของสาธารณรัฐคองโกต้องการแบ่งแยกดินแดนออกเป็นอีกประเทศหนึ่ง

          ในแคว้นนี้มีเหมืองยูเรเนียมซึ่งหลายบริษัทเหมืองของตะวันตกมีสัมปทานอยู่ กลุ่มนี้ต้องการสนับสนุนให้คาตังกาเป็นประเทศอิสระเพื่อรักษาผลประโยชน์ของพวกตน การสู้รบระหว่างกลุ่มแบ่งแยกดินแดนกับรัฐบาลรุนแรงจนสหประชาชาติต้องส่งกองกำลังไม่ติดอาวุธเข้าไปช่วย และจุดนี้ทำให้ DH เดินทางเข้าไปหย่าศึกจนเสียชีวิต

          DH เกิดใน ค.ศ. 1905 เสียชีวิตในขณะมีชีวิตเพียง 56 ปีเท่านั้น แต่ชีวิตคนเรานั้นมิได้มีแต่มิติความยาวเท่านั้น หากมีมิติความลึกด้วย DH เป็นลูกคนสุดท้องของนาย Hjalmar Hammarskjöld อดีตนายกรัฐมนตรีของสวีเดน ค.ศ. 1914-1917 เขาเรียนจบปริญญาตรีจาก Uppsala University ต่อมาจบกฎหมายและปริญญาเอกด้านเศรษฐศาสตร์จาก Stockholm University

          DH ทำงานหลายตำแหน่งในฐานะข้าราชการสวีเดน ในธนาคารกลางและกระทรวงการคลัง เขามีบทบาทสำคัญในการจัดการ Marshall Plan ของฝ่ายพันธมิตรหลังสงคราม ต่อมาได้เป็นรัฐมนตรีและหัวหน้าผู้แทนสวีเดนประจำสหประชาติก่อนที่จะได้รับเลือกเป็นเลขานุการสหประชาชาติผู้มีอายุน้อยที่สุดคือ 48 ปี

          ผลงานของ DH ในช่วงเวลา 8 ปีที่เขาเป็นเลขาธิการสหประชาชาตินั้นมีมากมาย ไม่ว่าจะเป็นการเจรจาเหย่าศึกใหญ่และย่อยในยุคสงครามเย็นในทวีปต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอิสราเอลและอาหรับ การเจรจาปล่อยนักบินอเมริกัน 11 คนในสงครามเกาหลีจากจีน ข้อขัดแย้งคลองซูเอซ ฯลฯ

          ในยุโรปปัจจุบันไม่ว่าสวีเดน เดนมาร์ค เนเธอร์แลนด์ อังกฤษ คานาดา สหรัฐอเมริกา หลายประเทศในอาฟริกา ฯ จะเห็นถนน สนามกีฬา โรงเรียน วิทยาลัยของมหาวิทยาลัย โรงพยาบาล ฯลฯ ในชื่อของ DH อยู่ไปทั่ว และนี่คืออนุสรณ์แห่งความรักและเตือนใจให้นึกถึงผลงานที่เขาทิ้งไว้ให้แก่ชาวโลก

          เมื่อเขาจากไปประธานาธิบดีจอห์น เคนเนดี้ กล่าวถึง DH ว่าเป็น ‘รัฐบุรุษที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของศตวรรษ’ และ DH ได้รับรางวัลโนเบิลสาขาสันติภาพซึ่งเป็นเพียงหนึ่งใน 3 คนเท่านั้นในประวัติศาสตร์ที่ได้รับรางวัลเมื่อเสียชีวิตไปแล้ว (ปกติให้เฉพาะคนที่มีชีวิตอยู่) เพราะชื่อเขาได้รับการเสนอก่อนที่จะเสียชีวิต

          ตลอดเวลา 50 กว่าปีที่ผ่านมา การตายอันเรียกได้ว่าลึกลับของ DH คาใจคนสวีเดน อดีตประธานาธิบดีแฮรี ทรูแมน เคยกล่าวว่า “เขากำลังอยู่ในจุดที่กำลังจะทำบางอย่างสำเร็จในตอนที่พวกเขาฆ่าเขา (DH). ขอให้สังเกตที่ผมพูดว่า ‘ในตอนที่พวกเขาฆ่าเขา’”

          ในปี 2011 Göran Björkdahl ได้เขียนในหนังสือว่าเขาเชื่อว่า DH ถูกฆาตกรรมเพื่อช่วยพวกบริษัททำเหมือง เช่น บริษัท Union Minière เนื่องจากเขาไปขัดผลประโยชน์เมื่อนำกองกำลังสหประชาชาติเข้าไปช่วยแก้ไขวิกฤตคาตังกา ข้อสรุปนี้มาจากการสัมภาษณ์พยานหลายคนที่เห็นตอนที่เครื่องบินกำลังตกว่ามีเสียงระเบิดคล้ายถูกยิง ตลอดจนจากการศึกษาจากเอกสารเก่า ๆ ในยุคนั้น

          เมื่อเร็ว ๆ นี้สวีเดนได้ยื่นร่างญัตติขอให้สหประชาชาติตั้งคณะทำงานอิสระประเมินหลักฐานใหม่อีกครั้ง โดยขอให้ประเทศสมาชิกยอมเปิดเผยเอกสารลับที่ไม่เคยเผยแพร่มาก่อนเกี่ยวกับการตายของ DH โดยมุ่งไปที่เอกสารจากอังกฤษ และสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งเอกสารจากสำนักงานความมั่นคงแห่งชาติ (NSA_____National Security Agency)

          ชาวโลกมีสิทธิรับรู้เหตุการณ์เกี่ยวกับความตายของคนที่ทำงานรับใช้ชาวโลกเพื่อให้เกิดสันติภาพ ถึงแม้วันเวลาจะผ่านมากว่า 50 ปีแล้วก็ตาม

วรากรณ์  สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
13 มกราคม 2558

          เปิดโทรทัศน์ดูสารคดีเกี่ยวกับสัตว์ครั้งใดก็เห็นยีราฟทุกครั้งไปโดยเฉพาะหากเป็นภาพในสวนสัตว์ ภาพที่เห็นว่ามียีราฟอยู่ทุกแห่งหนนั้นลวงตาเพราะความจริงก็คือยีราฟกำลังจะ สูญพันธุ์

          จำนวนยีราฟทั่วโลกในขณะนี้มีประมาณ 80,000 ตัว เมื่อเทียบกับช้าง 440,000 ตัว ลิงกอริลล่า 100,000 ตัว สิงห์โต 23,000 ตัว และหมีแพนด้า 1,600 ตัว เมื่อ 15 ปีก่อนมีจำนวนยีราฟในโลก 140,000 ตัว ซึ่งหมายความว่าหายไปร้อยละ 40

          การมีจำนวนยีราฟมากเป็นอันดับสองรองจากสิงห์โตทะเล (sea lions) ในสวนสัตว์ทำให้ไม่เกิดการระแวดระวังจำนวนยีราฟที่ลดน้อยลงเป็นลำดับในป่าเพราะเมื่อเห็นมีอยู่ทั่วไปในสื่อจึงคิดว่ามีจำนวนมาก

          เมื่อพิจารณาลึกลงไปยีราฟมีอยู่ด้วยกัน 9 พันธุ์ กระจายอยู่ในทวีปอาฟริกาเท่านั้น โดยมีชื่อพันธุ์และจำนวนที่มีอยู่ในปัจจุบันในวงเล็บดังต่อไปนี้ West African Giraffe (ต่ำกว่า 400 ตัว) / Thornicroft’s (ต่ำกว่า 550 ตัว) / Nubian (ต่ำกว่า 650 ตัว) / Kordofan (ต่ำกว่า 1,900 ตัว) / Reticulated (ต่ำกว่า 6,500 ตัว) / Rothchild’s (ต่ำกว่า 1,100 ตัว) / Angolan (ต่ำกว่า 20,000 ตัว) / South African (ต่ำกว่า 25,000 ตัว) และ Masai (30,000 ตัว)

          3 พันธุ์ยีราฟที่น่าเป็นห่วงมากที่สุดว่าจะสูญพันธุ์ก็คือ 3 พันธุ์แรกข้างต้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งพันธุ์ West African เหลืออยู่ต่ำกว่า 400 ตัว ซึ่งถือได้ว่าเป็นสัตว์ขนาดใหญ่เลี้ยงลูกด้วยนมที่ใกล้สูญพันธุ์มากที่สุดในอาฟริกา

          สาเหตุของการสูญพันธุ์ก็ได้แก่ (1) พื้นที่ป่าและต้นไม้สำหรับยีราฟอยู่อาศัยลดน้อยถอยลงไปมากจนขาดอาหาร (2) มนุษย์บุกรุกเข้าไปในป่ามากทุกทีจนขาดที่อยู่อันเหมาะสมสำหรับยีราฟ (3) ถูกล่าเป็นอาหารเพราะเนื้อยีราฟมีรสหวานและเป็นที่นิยม อีกทั้งง่ายต่อการล่าเพราะความสูงทำให้สังเกตุเห็นได้ง่าย นอกจากนี้ยังมีความเชื่อในบางกลุ่มของชาว Tanzania ว่าไขกระดูกและสมองของยีราฟสามารถรักษาโรคเอดส์ได้ อีกทั้งหัวและกระดูกสามารถนำไปขายได้ราคาดี

          เมื่อยีราฟป่าขณะนี้มีชีวิตเป็นของทุก ๆ คนเพราะเป็นสิ่งมีชีวิตในธรรมชาติ ต่อเมื่อมันตายลงเพราะถูกล่า ซากของมันจึงจะเป็นของผู้ล่า อย่างนี้ยีราฟป่าจะเหลือมากได้อย่างไร มีคำกล่าวว่า “สมบัติของทุก ๆ คนคือไม่ใช่สมบัติของใครเลย” ซึ่งตรงกับกรณีของยีราฟป่าในปัจจุบันที่การบังคับใช้กฎหมายในป่าอาฟริกาหย่อนยาน จึงมีผู้ต้องการเป็นเจ้าของด้วยการล่าหรือจับมาเป็นของตนเอง ด้วยเหตุนี้จำนวนยีราฟจึงลดลงอย่างรวดเร็ว และหากไม่มีใครสนใจเรื่องการอนุรักษ์ยีราฟอย่างแท้จริงแล้ว เราอาจเห็นการสูญพันธุ์ของยีราฟในอนาคตใกล้ก็เป็นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งของ ยีราฟ 3 พันธุ์ดังกล่าวแล้ว

          ยีราฟเป็นสัตว์กินพืชโดยเฉพาะใบไม้และกิ่งอ่อน ๆ ที่อยู่บนยอดสูงกว่า 4 เมตร โดยเฉลี่ยกินวันละ 34 กิโลกรัม หากินอยู่ในทุ่งกว้าง ถึงแม้จะอยู่กันเป็นกลุ่มแต่ก็ไม่มีความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งต่อกัน มีการเปลี่ยนข้ามย้ายกลุ่มกันแทบทุกวัน สมาชิกที่อยู่ใกล้กันมากที่สุดคือแม่และลูกยีราฟ อาจอยู่ด้วยกันนานเป็นอาทิตย์หรือเดือน

          มีการศึกษา 9 พันธุ์ของยีราฟและสรุปว่ามี 6 พันธุ์ที่อาจแยกออกเป็นสัตว์คนละพันธุ์ ย่อยได้ ยกเว้น 3 พันธุ์คือ Masiai / Angolan และ South African เนื่องจากมีลักษณะทางพันธุกรรมที่แตกต่างออกไปและผสมพันธุ์กันเฉพาะในกลุ่มของตนเอง

          ถ้ามองให้ดี ๆ จะเห็นยีราฟแต่ละพันธุ์มีลักษณะไม่เหมือนกัน นับตั้งแต่สีและลาย บนตัวที่แตกต่างกันมีทั้งจุด แผ่นสี ลายเป็นตาราง ตั้งแต่สีส้ม สีน้ำตาล จนเกือบดำ ยีราฟทั้ง 9 พันธุ์ในปัจจุบันสูงประมาณ 5-6 เมตร โดยตัวผู้สูงกว่าตัวเมีย ตัวผู้หนักเฉลี่ย 1,200 กิโลกรัม และตัวเมียเฉลี่ย 800 กิโลกรัม

          ยีราฟท้องประมาณ 400-460 วัน มีลูกครั้งละ 1 ตัว (แฝดนั้นนาน ๆ เกิดสักหนึ่งครั้ง) แม่ยีราฟยืนคลอดโดยลูกที่เกิดใหม่สูงประมาณ 1.8 เมตร และภายใน 2-3 ชั่วโมงก็วิ่งได้และมีลักษณะไม่ต่างจากตัวอื่น ๆ ที่มีอายุ 1 อาทิตย์เลย แม่ยีราฟเป็นผู้เลี้ยงและดูแลลูกเองทั้งหมด โดยตัวผู้ไม่มีบทบาทใดในการช่วยเลี้ยงดูลูกยีราฟเลย (เอาไว้ประนามพ่อประเภทนี้ว่า ‘พ่อยีราฟ’)

          ยีราฟเป็นสัตว์ที่ไร้เดียงสาเพราะไม่มีเขี้ยวเล็บ จึงเป็นอาหารของสัตว์กินเนื้อ เช่น สิงห์โต หมาไน ฯลฯ อยู่เป็นประจำ ถึงแม้มันจะมองเห็นภาพสี มีจมูก และหูที่ไวพร้อมทั้งวิ่งเร็วก็ตามดังที่เราเห็นกันในภาพยนตร์สารคดี

          มนุษย์ในทวีปอาฟริการู้จักยีราฟมาเป็นพัน ๆ ปีแล้วและถือได้ว่าเป็นสิ่งพิเศษของทวีปนี้โดยเฉพาะคนอียิปต์โบราณเลี้ยงยีราฟเป็นสัตว์เลี้ยงและใส่เรือส่งไปทั่ว คนกรีกและโรมันก็รู้จักยีราฟดีเช่นกัน (เชื่อว่ายีราฟเป็นลูกผสมของอูฐกับเสือลาย)

          จูเลียส ซีซาร์ เป็นผู้นำยีราฟตัวแรกมากรุงโรมเพื่อให้ประชาชนชมเมื่อ 46 BC และ ในศตวรรษต่อ ๆ มาคนยุโรปก็รู้จักยีราฟผ่านการค้ากับพวกอาหรับ

          ใน ค.ศ. 1414 ยีราฟตัวหนึ่งถูกส่งทางเรือจากเมือง Malindi ในอาฟริกาไป Bengal และส่งต่อไปจีนโดยนักเดินเรือผู้ยิ่งใหญ่คือเจิ้ง เหอ และนำไปเลี้ยงไว้ในสวนสัตว์ของราชวงศ์หมิง คนจีนพากันมาดูด้วยความตื่นเต้นเพราะไม่เคยเห็นสัตว์ประหลาดคอยาวอย่างนี้มาก่อน

          ยีราฟอีกตัวหนึ่งที่ฮือฮากันมากคือตัวที่ส่งมาทางเรือจากอียิปต์ถึงปารีสในต้นศตวรรษ ที่ 19 โดยเป็นของขวัญจาก Muhammad Ali แห่งอียิปต์ ถึงพระเจ้า Charles ที่ 10 แห่งฝรั่งเศส คนฝรั่งเศสแห่มาดูกันมากมายและตื่นเต้นไม่แพ้คนจีนเมื่อ 400 ปีก่อนหน้า

          การหลุดพ้นจากภาพลวงตาเรื่องยีราฟเท่านั้นที่จะทำให้การอนุรักษ์ยีราฟอย่างจริงจังเกิดขึ้นได้